5.2.8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Aanspreekpunt bestuurlijk

Wethouders van Wakeren en Gerrits

Aanspreekpunt ambtelijk

L. de Vries en M. Kelhout

Hoofddoelstelling

We werken aan een goed en veilig woon- en leefklimaat (constructieve veiligheid) in Hengelo. Daarbij besteden we specifiek aandacht aan de projecten binnenstad en Hart van Zuid en het thema duurzaamheid.

De inwerkingtreding van de Omgevingswet is een grote opgave waar we de komende jaren aan werken. We bereiden ons voor op de wijzigingen in wet- en regelgeving, maar ook op 'anders werken'. De Omgevingswet beoogt een andere denk- en werkwijze en vraagt van ons meer opgavegerichte samenwerking met de samenleving.

We gaan er samen voor zorgen dat we met de juiste dingen op de juiste plekken in de stad bezig zijn en ook focus hebben en houden met het lange termijn perspectief in beeld. Daarbij kijken we integraal en in samenhang met de sociale opgaven. We werken samen met relevante partners aan de versterking van onze stad en bepalen samen met inwoners en ondernemers onze visie op de toekomst van Hengelo. We spelen daarbij in op initiatieven vanuit de stad.

Financieel overzicht

8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Begroting 2021 primitief

Begroting 2021 gewijzigd

Rekening 2021

Baten

82

402

528

Lasten

1.219

1.602

1.718

8.1 Ruimtelijke Ordening

-1.137

-1.200

-1.190

Baten

31.267

32.980

20.284

Lasten

32.623

36.009

6.135

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)

-1.356

-3.029

14.149

Baten

1.954

2.301

3.399

Lasten

2.941

4.211

4.204

8.3 Wonen en bouwen

-987

-1.910

-805

Saldo 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

-3.480

-6.140

12.154

Relevante beleidsnota’s

Beleidsindicatoren

Werkelijk 2020

Begroting 2021

Werkelijk 2021

Begroting 2022

ton CO2-uitstoot verkeer en vervoer (o.b.v. emissieregistratie): geen doelstelling in NEH

nog niet bekend

geen streefwaarde vastgesteld

Aandeel woningen met minimaal een B-label

nog niet bekend

geen streefwaarde vastgesteld

Aantal mensen dat langer dan 10 jaar op hetzelfde adres woont

48%

48%

Kengetallen

Werkelijk 2020

Begroting 2021

Werkelijk 2021

Begroting 2022

Nieuw gebouwde woningen (per 1.000 woningen)

9,2 (2019)

9,2 (2019)

9,2 (2019)

Demografische druk (de som van het aantal personen van 0-20 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 20 tot 65 jaar)

70,9% (2020)

70,9% (2020)

69.9%

Verbonden partijen

Welbions
Welbions draagt aan het programma bij met de sociale woningvoorraad die zij ontwikkelt en beheert, op basis van de woonvisie vastgelegd in de woningbouwafspraken met de gemeente Hengelo.

Taakveld 8.1. Ruimtelijke ordening

Betrokken afdeling(en)

Ruimte en Leefbaarheid

Stedelijk Beheer en Ontwikkeling

Wat hebben we bereikt?

We zijn als gemeente beter voorbereid op de komst van de Omgevingswet, die op 1 januari 2023 in werking gaat treden. Met deze wet verandert de manier van ruimtelijk beleid maken. Het wordt makkelijker, overzichtelijker en vooral meer in samenwerking met de samenleving. Daarom hebben we, waar dat kon, alvast in de geest van de Omgevingswet gewerkt. Dus in plaats van ‘Nee, tenzij….’ naar ‘Ja, mits……’ en samen met de samenleving. We hebben gewenste ontwikkelingen mogelijk gemaakt en zijn ongewenste ontwikkelingen tegengegaan. Dit konden we doen door over een actueel planologisch en juridisch kader te beschikken.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2021?

In mei 2021 werd bekend gemaakt dat de Omgevingswet met een half jaar werd uitgesteld naar 1 juli 2022 (inmiddels is de Omgevingswet opnieuw uitgesteld). Dit heeft er toe geleid dat we de planning van het programma Omgevingswet moesten aanpassen.

Er is ingezet op het kunnen werken met de Omgevingswet. Niet alleen inhoudelijk, maar ook ten aanzien van de manier van werken. Medewerkers die na de implementatie van de Omgevingswet moeten werken met de kerninstrumenten van de wet hebben in 2021 deelgenomen aan het regionaal opleidingsplan.

We hebben werkprocessen voor de Vergunningverlening Toezicht en Handhaving (VTH) taken beschreven. De werkprocessen worden gebruikt voor de inichting van het softwarepakket voor de VTH taken. In 2020 besloot de software ontwikkelaar, vanwege uitstel van de Omgevingswet, de ontwikkeling van het beoogde softwarepakket te staken. In plaats daarvan besloot de ontwikkelaar een nieuw pakket voor de VTH-taken te ontwikkelen. Als gevolg hiervan konden we pas op 1 juli 2021 starten. De planning van de technische implementatie van het softwarepakket is afgestemd op de implementatie van de Omgevingswet.

De omgevingsvisie Hengeloos Buiten is in oktober 2020 unaniem door de raad vastgesteld. De omgevingsvisie bestaat uit; een visie op hoofdlijnen en op integrale thema’s, een uitwerking daarvan voor de verschillende deelgebieden van het buitengebied en een uitvoeringsagenda. Op basis van deze uitvoeringsagenda is in 2020 en 2021 uitvoering gegeven aan het omgevingsprogramma Nieuwe Energie. In 2021 is ook gestart met het omgevingsprogramma Beckum: leefbaar dorp verbonden met het land. Begin 2021 is gestart met het ontwikkelproces van de omgevingsvisie Binnenstad en Hart van Zuid. Dit was een intensief proces.Er was veel afstemming met de programma's Binnenstad en Hart van Zuid nodig. Samen met de programma's en met ondernemers, (keten)partners en inwoners is de basis gelegd voor een lange termijnvisie voor deze gebieden.

Ter voorbereiding op het werken met het omgevingsplan is in 2021 de pilot omgevingsplan doorlopen. Deze pilot werd in 10 achtereenvolgende werkdagen uitgevoerd door een integrale projectgroep van 18 medewerkers. De pilot maakte duidelijk wat het opstellen van het omgevingsplan inhoudt en hoe dat verschilt met het maken van een bestemmingsplan. Voor deze werkwijze hebben we de Aan de slag trofee gewonnen die wordt uitgereikt aan een project dat werkt in de geest van de Omgevingswet. In oktober 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd met het plan van aanpak omgevingsplan. Het plan beschrijft hoe de organisatie zich voorbereid op het werken met het tijdelijke omgevingsplan en hoe de omzetting van het tijdelijke naar het volwaardige omgevingsplan wordt aangepakt.

Bestemmingsplannen
Hoewel de plicht om bestemmingsplannen te actualiseren is vervallen, blijft het van belang om een goede ruimtelijke ordening te waarborgen. De bestemmingsplannen worden omgezet in het Omgevingsplan. Daarom beveelt de Vereniging Nederlandse Gemeenten aan om de bestemmingsplannen actueel te maken en te houden.

Het bestemmingsplan Hart van Zuid is gedeeltelijk geactualiseerd en heeft als ontwerp ter inzage gelegen. In samenhang daarmee is het parapluplan dezonering van het industrielawaai Wilderinkshoek opgesteld. Ook dit plan heeft als ontwerp ter inzage gelegen. Het voorontwerp bestemmingsplan Buitengebied, Kristenbos is onlangs in procedure gebracht. De bestemmingsplannen Hengelo Noord Slangenbeek en A1 zone zijn door de raad beide in 2020 vastgesteld. De beroepschriften tegen deze plannen moeten nog door de Raad van State behandeld worden.

Bestemmingsplannen in procedure

Hart van Zuid

Voor het gebied Hart van Zuid is gewerkt aan bestemmingsplannen voor de Kanaalzone West (bedrijfskavel), het gebied De Appendage (mogelijk maken 68 woningen) en de ontwikkeling van het gebied de Hofmakerij. Het bestemmingsplan Dikkers is onherroepelijk vastgesteld.

Overige locaties

Voor het gebied Dalmeden is gewerkt aan Meander Noord (110 woningen), Kern Noord omgeving Morel, Rozenbottel (2 woningen) en Kavels Stromen. Voor het Buitengebied is gewerkt aan twee rood voor rood initiatieven. Eén aan de Eetgerinksweg nabij 25 en één aan de Enschedesestraat 406. Ook is gewerkt aan twee bestemmingsplannen. Eén bestemmingsplan voor de Morshoekweg 25 en één Pruisische Veldweg 220. Daarnaast is er gewerkt aan een bestemmingsplan (gezamenlijk met de gemeente Enschede) voor het landgoed Hof te Twekkelo en aan een bestemmingsplanherziening voor 18 percelen. In het Buitengebied hebben de bestemmingsplannen voor de Schoolbeekweg en voor het Spoorfietsen (mogelijk maken verlenging huidige spoorfietstraject) voor beroep ter inzage gelegen. De beroepschriften tegen deze plannen moeten nog door de Raad van State behandeld worden.

Daarnaast is er gewerkt aan bestemmingsplannen:

  • Beckumerstraat

  • ex machinefabriek Vos

  • Tuindorpschool

  • Marskant

  • Walhoflocatie

  • Vooroorlogse wijken omgeving Bloemenbuurt (mogelijk maken van 58 woningen)

  • omgeving Heemafterrein-Bornsestraat (mogelijk maken 94 woningen)

  • Hengelo Noord voor het gebied Broek Noord, Noordrand.

Onherroepelijke bestemmingsplannen

  • Dikkersterrein

  • Broek Oost 2019,

  • Marskant, herontwikkelingslocaties Brugstraat en Beekstraat,

  • Bartelinkslaantje 12,

  • kavel Deldenerstraat-Lombokstraat,

  • rood voor rood initiatief aan de Deldenerdijk 55 en Wolfkaterweg 31.

Energie
Er is gewerkt aan twee parapluplannen om de aanleg van twee ondergrondse 110Kv kabelverbindingen van Tennet mogelijk te maken. Deze hebben als ontwerp ter inzage gelegen. Middels een omgevingsvergunning is de renovatie van het verdeelstation aan de Weideweg mogelijk gemaakt. Om dit ook ruimtelijk goed vast te leggen is hiervoor vervolgens het bestemmingsplan Stationsvervanging Hengelo Weideweg ter inzage gelegd.

Het Parapluplan Gasleiding omgeving Boldershoekweg-Boekeloseweg is vastgesteld en onherroepelijk geworden.

KGO beleid
Er is samen met de gemeenten Haaksbergen, Hengelo, Almelo, Hof van Twente, Wierden, Enschede en Borne gewerkt aan de regionale harmonisatie van het KGO beleid. Dit is het Rood voor Rood beleid en het beleid Vrijkomende en Vrijgekomen Agrarische Bebouwing. Er was voorheen veel variatie in KGO beleid van de deelnemende gemeenten. Door het beleid op elkaar af te stemmen ontstaat er een eerlijk speelveld voor initiatiefnemers. Binnen de regionale uitgangspunten blijft er op gemeentelijk niveau ruimte voor eigen invulling en maatwerk. Dit gezamenlijke KGO beleid is inmiddels vastgesteld in Hengelo.

Er zijn veel voorbereidende gesprekken gevoerd, met initiatiefnemers en met de erfcoaches over mogelijke initiatieven (Rood voor Rood en VAB) in het buitengebied. Voor een aantal initiatieven is inmiddels een anterieure overeenkomst opgesteld of in voorbereiding.

Wat zijn we blijven doen?

Toezicht en handhaving blijven we uitvoeren op basis van het "piep-systeem" en is een risicoafweging.

De inzet in het programma Omgevingswet was in 2021 onverminderd groot. Echter, we zien steeds meer dat de beschikbaarheid van ambtelijke capaciteit een knelpunt vormt. Dat komt doordat dezelfde capaciteit ingezet wordt in primaire processen en prioritaire projecten. Daar is sprake van een grote hoeveelheid vergunningaanvragen en activiteiten. Hiervoor heeft het college in 2021 bewust afgeweken van rechtmatigheid bij inhuur. Er wordt gezocht naar een structurele oplossing. Voldoende beschikbare capaciteit is een voorwaarde om het doel van het programma – op tijd klaar zijn om volgens (de bedoeling van) de wet te werken – te kunnen realiseren.

Wat heeft het gekost?

Begroting 2021 gewijzigd

Rekening 2021

Taakveld

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

8.1 Ruimtelijke Ordening

402

1.602

-1.199

528

1.718

-1.190

Totaal 8.1 Ruimtelijke Ordening

402

1.602

-1.199

528

1.718

-1.190

Financiële toelichting

8.1 Ruimtelijke ordening (€ 9.000 voordeel)
Wij hebben meer inkomsten ontvangen dan geraamd wegens vaststelling van de subsidie voor de realisatie en landschappelijke inrichting van de Zichtwal Oele. Dit betreft echter een doorbeschikking waardoor ook onze kosten hoger zijn dan geraamd. Het resterende voordeel is ontstaan door een verscheidenheid aan overschrijdingen.

Taakveld 8.2. Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)

Betrokken afdeling(en)

Stedelijk Beheer en Ontwikkeling

Wat hebben we bereikt?

Wij hebben sturing gegeven aan ruimtelijke ontwikkelingen en de kwaliteit daarvan. Hierbij paste in sommige gevallen een actieve en regisserende rol. Dit heeft niet altijd geleid tot een actief grondbeleid. Er is van geval tot geval bezien welke vorm van grondbeleid (actief of passief) het meest passend was. Een belangrijke grondexploitatie is die van de gebiedsontwikkeling Hart van Zuid. Wij hebben gewerkt aan het veranderen van Hart van Zuid in een toegankelijk en vitaal stadsdeel waar je kunt wonen, werken, leren en recreëren. We hebben we gefaciliteerd dat er in de binnenstad de gewenste gebiedsontwikkeling bij Thiemsbrug tot stand kan komen. We hebben gefaciliteerd in het tot stand komen van woningbouw in Beckum.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2021?

Ontwikkelingen Hart van Zuid

Met de besluitvorming over de kaderstelling Hart van Zuid op 7 juli 2021 zijn voorwaarden ingevuld op basis waarvan versnelling van de woningbouwontwikkeling voor diverse doelgroepen gerealiseerd kan worden. Hiernaast wordt het mogelijk meer te investeren in de kwaliteit van de leefomgeving. Onder taakveld 8.3 wordt meer inhoudelijke informatie gegeven over het programma Hart van Zuid.

Ontwikkelingen Lange Wemen

Met Lange Wemen wordt de binnenstad aantrekkelijker gemaakt door extra voorzieningen in de vorm van horeca, boodschappencentrum en overdekte parkeermogelijkheden. Door de gemeentelijke diensten te concentreren rond het stadhuis wordt tevens gezorgd voor meer levendigheid in en bezoek aan de binnenstad. Lange Wemen omvat de nieuwbouw van het stadskantoor, Circa 900 m2 nieuwe horeca, de aanleg van een evenementenplein, hotel/woningen boven de horeca aan het burgemeester Jansenplein, sloop van het bestaande winkelcentrum Thiemsbrug van 6500 m2 bvo en realisatie van een vervangend winkelcentrum met circa 5000 m2 bvo winkeloppervlak, zo'n 250 woningen en een openbare parkeergarage met circa 350 plekken. In 2021 is de grond onder de horecawand verkocht aan de ontwikkelaar Vanwonen. Vervolgens zijn samen met de ontwikkelaar de plannen voor de horecawand verder uitgewerkt. Het winkelcentrum Thiemsbrug is aangekocht. We hebben het verlies voor de nieuwe ontwikkeling genomen en we hebben het winkelcentrum doorverkocht aan de HMO.

Ontwikkelingen Beckum

Om te komen tot de bouw van 19 woningen op veld 3 van Omnisportvereniging TVO is in 2020 overleg gevoerd met diverse partijen in Beckum, in het bijzonder met TVO, de stichting Bouwen aan Beckum i.o, de locatieraad van de Heilige Geest parochie, de dorpsraad en de stuurgroep dorpsplan Beckum-Oele. Deze gesprekken hebben in de eerste helft van 2021 tot overeenstemming geleid over de voorwaarden waaronder TVO wil meewerken aan de verkoop van veld 3. Voorts is overeenstemming bereikt met de stichting Samen bouwen aan Beckum i.o. over het stedenbouwkundig schetsontwerp en zijn er gesprekken gevoerd met de verschillende partijen en grondeigenaren in het plangebied. Begin 2022 heeft de gemeenteraad voor deze locatie een normatieve grondexploitatie vastgesteld.

Broek (Oost en Noordrand)

Zowel Broek Oost als Noord kennen een grondexploitatie waarvan het resultaat in 2020 is verbeterd. Het in 2021 en 2022 te realiseren deel van Broek-Oost voorziet in 31 woningen (3 vrijstaand en 28 halfvrijstaand. in 2021 zijn de projectmatige woningen allemaal gerealiseerd. Ook alle vrije kavels zijn verkocht. In Broek-Noordrand zijn in de jaren 2022 tot en met 2024 84 woningen voorzien, waarvan 13 als vrije kavel uit te geven door de gemeente. De 71 projectmatige woningen zijn een mix van rijwoningen, halfvrijstaande woningen en een paar vrijstaande woningen. Het bestemmingsplan is in 2021 vastgesteld, het inrichtingsplan is afgerond en de bestekvoorbereiding voor het bouwrijp maken is opgestart.

Dalmeden

Dalmeden is een gebied van 70 hectare bestemd voor circa 520 woningen ten behoeve van met name particuliere opdrachtgevers. Het woongebied wordt ingepast in het bestaande landschap en vormt zo een prachtig overgangsgebied tussen de stad en het platteland. Dalmeden bestaat uit verschillende deelgebieden die gefaseerd worden opgeleverd. In 2021 is het bestemmingsplan drie kavels in Stromen vastgesteld, evenals het bestemmingsplan Hoekkavels in Kern-Noord. Voorts is het ontwerpbestemmingsplan Meander Noord ter inzage gelegd. Meander Zuid en Stromen Zuid zijn bouwrijp gemaakt, Bos-Noord en Bos Zuid zijn woonrijp gemaakt. De speelplek in Bos Zuid is gerealiseerd. De watergang en bruggen zijn opgeleverd en overgedragen aan het waterschap Vechtstromen. De kavelverkoop ten slotte is in 2021 voorspoedig verlopen.

Machinefabriek Vos en Tuindorpschool

De in tuindorp 't Lansink gevestigde Machinefabriek Vos is door de gemeente aangekocht om te herontwikkelen. Het pand zal verkocht voor wonen/werken aan huis. Daarnaast biedt de locatie ruimte voor een aantal door de gemeente uit te geven woningbouwkavels. De naastgelegen voormalige Tuindorpschool wordt eveneens herontwikkeld tot maximaal 8 wooneenheden. De opbrengst van dit pand is een belangrijke financiële drager voor de herontwikkeling van de percelen van de voormalige Machinefabriek. In 2021 is de Tuindorpschool verkocht en zijn onderzoeken uitgevoerd ter voorbereiding op het bestemmingsplan.

Medaillon

In Medaillon is een gevarieerde woonwijk gerealiseerd van rijwoningen, twee onder één kapwoningen, tot vrijstaande woningen op zeer ruime kavels. Het project kent verschillende deelgebieden wat betreft de realisatie van de bouw. Alle woningen zijn inmiddels bewoond. De woonrijpfase van de zuidelijke kavels, de herstelwerkzaamheden en het woonrijp maken zijn inmiddels volledig afgerond. Het project is per 31 december 2021 afgesloten met een positief resultaat van € 1.525.835.

t Rot/Landmanserve

Project ’t Rot/Landmanserve (gemeentelijke grondexploitatie) bestaat uit een divers woningbouwprogramma met rijenwoningen, 2 onder 1 kapwoningen, vrijstaande woningen en goedkope koopwoningen die mensen in een huursituatie de kans biedt door te stromen. In elke fase is ook voorzien in vrije kavels. Daarnaast wordt het sportpark heringericht. Dit omvat de bouw van een accommodatie voor voetbalvereniging HVV Tubantia, een centrale parkeervoorziening, de aanleg van twee kunstgrasvelden en één natuurgrasveld inclusief randvoorzieningen, een 12+ voorziening, het verplaatsen/nieuwbouw van de fietscrossbaan binnen het sportpark en de nieuwbouw van de clubaccommodatie van de fietscrossvereniging. De herinrichting van het sportpark volgt het tempo van de woningbouw. In 2021 is de laatste fase woonrijp gemaakt en zijn alle kavels verkocht.

Wat zijn we blijven doen?

  • Financieel strategisch adviseren bij ruimtelijke ontwikkelingen;

  • Sturen op kaders zoals vastgelegd in grondexploitaties en contracten;

  • De mogelijkheid bieden om grond in erfpacht uit te geven voor maatschappelijke organisaties, bedrijventerreinen en woningbouw.

Wat heeft het gekost?

Begroting 2021 gewijzigd

Rekening 2021

Taakveld

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)

32.980

36.009

-3.030

20.284

6.135

14.149

Totaal 8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)

32.980

36.009

-3.030

20.284

6.135

14.149

Financiële toelichting

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) ( € 17.179.000 voordeel)

Het gunstige resultaat ten opzichte van de begroting wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door hogere tussentijdse winstneming (bijna 6 mln) en de verlaging van de voorziening grondzaken (9,8 mln). Beide ontwikkelingen zijn een gevolg van de sterke grondprijsstijging en de versnelde verkopen. Daarnaast hebben we 1,4 mln subsidie ontvangen voor herontwikkeling Lange Wemen. Voor verdere toelichting zie paragraaf grondbeleid en herziening grondexploitaties 2022.

Taakveld 8.3. Wonen en Bouwen

Betrokken afdeling(en)

Stedelijk Beheer en Ontwikkeling

Ruimte en Leefbaarheid

Wat hebben we bereikt?

Wij hebben gewerkt aan een veilig en gezond woon- en werkklimaat waarbij we aandacht hebben voor de realisatie van voldoende en betaalbare woningen. Hierbij hebben wij ingezet op het wonen in de binnenstad en gewerkt aan de realisering van een levendig stadsdeel in zuid.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2021?

Het jaar 2021 stond vooral in het teken van het actualiseren van het woonbeleid. De provincie heeft een andere koers gekozen in het woonbeleid. Meer sturen op kwaliteit in plaats van sturen op aantallen.

Woonvisie actualisatie
De andere koers van de provincie heeft ertoe geleid dat de Woonvisie op het onderdeel ‘Kwalitatief programmeren’ is aangepast. De aanpassingen zijn verwerkt in de Woonagenda 2021-2030. Hierin is de ambitie vastgelegd om in tien jaar tijd 3000 tot 4500 nieuwbouwwoningen toe te voegen. Onderdeel van de woonagenda is dat we (blijven) sturen op de kwaliteit van de nieuwe plannen. Dit is geborgd in het nieuwe afwegingskader voor woningbouwinitiatieven.

In de Woonvisie zat een hoofdstuk opgenomen over betaalbaarheid en beschikbaarheid. In de praktijk is vooral de nadruk komen te liggen op het goedkoopste deel van de huurvoorraad: de woningen tot de kwaliteitskortingsgrens zoals opgenomen in de wet op de huursubsidie. We merkten in de praktijk dat deze benadering geen recht doet aan de opgave en de complexiteit die kenmerkend is voor de woningmarkt. Daarom is in 2021 de start gemaakt met het actualiseren van het hoofdstuk betaalbaarheid en beschikbaarheid. Op die manier willen we gedurende de looptijd van de woonvisie meer recht doen aan deze opgave.

In 2021 zijn er in Hengelo 343 nieuwbouwwoningen toegevoegd. Daarnaast zijn er 96 woningen door transformatie toegevoegd. Er zijn 79 woningen gesloopt of onttrokken aan de woningvooraad, overwegend vanwege herontwikkeling. Dat maakt dat er netto in 2021 360 woningen zijn toegevoegd.

De druk op de woningmarkt treft spoedzoekers extra. Het gaat met name om jongeren, studenten, statushouders, arbeidsmigranten, mensen in een scheiding. Om deze doelgroepen snel te kunnen bedienen onderzoeken we de mogelijkheden van het realiseren van tijdelijke woningen. Deze woningen dienen als tussenstap voor de doorstroming naar een reguliere woning.

In het kader van 'wonen met zorg' heeft Welbions appartementen voor jongeren gerealiseerd aan de Lupinestraat en Korenbloemstraat. Ook heeft de gemeente woningen gehuurd ten behoeve van crisis situaties.

Prestatieafspraken 2022-2023
We hebben prestatieafspraken 2022 - 2023 met woningbouwcorporatie Welbions en huurdersvereniging Ookbions gemaakt. Bij het maken van de prestatieafspraken hebben we gezocht naar een goed evenwicht tussen betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid, leefbaarheid en kwaliteit. Daarbij hebben we gezamenlijk altijd de doelgroep voor ogen: woningzoekenden, huurders en huurders van de toekomst in het sociale segment. In de prestatieafspraken zijn maatregelen vastgelegd waardoor de beschikbaarheid van sociale huurwoningen in 2022 en 2023 wordt vergroot.

Om de vraag- en aanbodzijde van de woningmarkt in Hengelo goed te kunnen monitoren is de Hengelose woningmarktmonitor ontwikkeld. Hierin staat relevante data over de woningmarkt in Hengelo van het Kadaster, Nieuwbouw Nederland, Kennispunt Twente, het Centraal Bureau voor de Statistiek en de gemeente Hengelo gebundeld weergeven. Op die manier kunnen we nog beter inspelen op de signalen uit de markt. Deze monitor gebruiken we ook bij het onderzoek naar het invoeren van een opkoopbescherming.

Bijzondere woonvormen
De Tiny Houses op het Brouwerijterrein moeten conform afspraak eind 2022 wijken van die locatie. We zijn een onderzoek gestart naar een alternatieve locatie voor de Tiny Houses naast sportpark De Waarbeek. Daarnaast heeft de gemeenteraad drie voorkeurslocaties benoemd voor het huisvesten van woonwagens. In 2021 is een start gemaakt met het nader onderzoeken van deze drie locaties.

Vergunningen
In 2021 zien we ten opzichte van voorgaande jaren een verdere toename in het aantal aangevraagde omgevingsvergunningen, conceptaanvragen en informatieverzoeken. De druk op vergunningverlening, toezicht en handhaving is nog steeds fors. Ondanks de verdere toename is het afgelopen jaar geen enkele vergunning van rechtswege verleend en is binnen de wettelijke termijnen besloten, mede dankzij extra inhuur.

De toename in het aantal zaken zien we dit jaar wel terug in de legesinkomsten. De reden hiervoor is onder andere dat een aantal grote projecten na een intensief voorbereidingstraject verleend zijn. Met de hogere legesinkomsten hebben wij de inhuur kunnen bekostigen.

Puiencommissie
De commissie bestaat inmiddels 13 jaar en ziet al meerdere jaren een verschuiving in het werkveld. Daar waar eerst de gesprekken werden gevoerd over alleen een pui op de begane grond, gaan de gesprekken nu ook over gebruik en herbestemming van het totale gebouw. Belangrijk is daarbij de rol van het transformatieteam in de binnenstad die voorafgaand aan de gesprekken van de commissie de lijn bepaald.

Wat hebben we daarvoor gedaan binnen de programma's en projecten in 2021?

Programma Hart van Zuid

Hart van Zuid is zichtbaar aan het transformeren van een voormalig gesloten industriegebied naar een dynamisch en eigentijds stadsdeel. De plannen voor Hart van Zuid zijn ambitieus en omvangrijk en vragen een goede regie om de beoogde ambitie én kwaliteit te kunnen waarborgen.

Het afgelopen jaar hebben college en gemeenteraad een aantal belangrijke besluiten genomen die die de ontwikkeling van het gebied verder mogelijk maken. De verschillende deelgebieden worden gefaseerd ontwikkeld. Om te zorgen voor een goede ruimtelijke en programmatische afstemming, werken gemeente en marktpartijen samen in de markttafel Hart van Zuid, waarin de bij Hart van Zuid betrokken marktpartijen zitting hebben. Het afgelopen jaar is de markttafel regelmatig bij een gekomen en is vanuit het in 2019 door de markttafel ondertekende handelingsperspectief gewerkt aan de volgende thema’s:

  1. Als uitwerking van het thema vasthouden en uitbouwen van de ruimtelijke kwaliteit en de identiteit van het industrieel erfgoed is gewerkt aan een actualisatie van de ontwikkelkaart voor Hart van Zuid, om de ruimtelijke kwaliteit en daarmee de ambitie te kunnen waarmaken.

  2. Naast het ruimtelijk kader is gewerkt aan de uitwerking van het thema gedifferentieerde wijk met aantrekkelijke woningen voor diverse groepen mensen. In 2020 is een onderzoek uitgevoerd naar de kwalitatieve woningbehoefte in Hart van Zuid en de Binnenstad. Het onderzoek is de basis geweest voor de Woonagenda 2021-2030 die op 14 april door de gemeenteraad is vastgesteld. In dit onderzoek (Tellers en Benoemers) wordt aangetoond dat bepaalde groepen bewoners Binnen de kaders van de Woonagenda hebben de betrokken marktpartijen in Hart van Zuid gewerkt aan een dynamische en gebiedsgerichte woningbouwprogrammering. Hierbij kan ook gemeld worden dat het Rijk in februari van dit jaar de Woningbouwimpuls subsidie heeft toegekend voor de versnelling van betaalbare woningen in Hart van Zuid. De raad heeft op 7 juli ingestemd met de geactualiseerde ontwikkelkaart en de op basis daarvan geactualiseerde grondexploitatie, inclusief de cofinanciering voor de Woningbouwimpuls. Ook heeft de raad door de markttafel Hart van Zuid aangeboden gebiedsgerichte woningbouwprogrammering bekrachtigd. Als uitwerking van de ontwikkelkaart heeft de raad op 22 december een voorbereidingsbesluit genomen over karakteristieke objecten in Hart van Zuid.

  3. Als uitwerking van het thema duurzaamheid en slimme toepassingen op het gebied van mobiliteit is het afgelopen jaar gewerkt aan een nieuwe parkeernormennota voor de binnenstad en Hart van Zuid. Deze nota is in oktober door de gemeenteraad vastgesteld en zorgt er mede voor dat Hart van Zuid op het gebied van mobiliteit toekomstbestendig is.

  4. De ontwikkelingen in Hart van Zuid vragen om een integrale en eenduidige communicatie en marketingaanpak. Het afgelopen jaar is samen met de marktpartijen uit de marktafel een plan van aanpak voor de placemaking opgesteld en is een placemaking coördinator aangesteld. Ook is gewerkt aan de gebiedscommunicatie, waaronder een identiteitsdocument en een nieuwe website voor Hart van Zuid.

Ook in 2021 is de ambitie weer meer zichtbaar geworden in het gebied. De herinrichting van de Lansinkesweg/Industriestraat en de waterberging/vijver ROC is in 2021 afgerond, evenals de aansluiting Havenstraat en Boekeloseweg rondom de zuidelijke Laan. Het Vereenigingsgebouw heeft een nieuw leven gekregen en is in gebruik genomen. Verder zijn we in gesprek en aan de zijn slag gegaan met nieuwe initiatiefnemers in Hart van Zuid, zoals Oogst, Storkiaan en andere enthousiastelingen in Hart van Zuid. En ten slotte zijn ook de projecten in 2021 weer een stap verder gebracht.

Hart van Zuid – Business district

Vanaf 2018 is de gemeente in overleg met een projectontwikkelaar om in het zogenoemde Business District in Hart van Zuid te komen tot een plan voor een kantoorontwikkeling van ca. 10.000 m2 kantoren in een gemengd concept met woon- en hotelfuncties. In de periode december 2020 tot en met mei 2021 is een nieuw stedenbouwkundig model ontwikkeld en verwerkt in de ontwerp nota van uitgangpunten. Op basis van de ontwerp nota van uitgangspunten is de financiële haalbaarheid opnieuw onderzocht en zijn de samenwerking en financiële afspraken tussen gemeente en de projectontwikkelaar vastgelegd in een realisatieovereenkomst. De ontwerp nota van uitgangspunten heeft zes weken ter inzage gelegen. Daarop is een aantal zienswijzen ingediend.

Hart van Zuid – Etef Journee

De Etef Journee-locatie maakt onderdeel uit van de gebiedsontwikkeling Hart van Zuid en leent zich door haar situering tegen het centrum van Hengelo uitstekend voor meerdere woonfuncties. Het voorlopig programma omvat 24 appartementen in het kopgebouw, 3 appartementen in het bestaande Etef gebouwtje en 18 grondgebonden woningen in particulier opdrachtgeverschap. In 2021 is gewerkt aan het concept van de anterieure overeenkomst en de bijbehorende plankostenscan.

Hart van Zuid – Smelterij en De Appendage (voorheen EMGA Zuid en Langeler Erve)

De deelgebieden Smelterij en De Appendage maken onderdeel uit van de gebiedsontwikkeling Hart van Zuid. De twee deelgebieden vormen de verbindende schakel tussen de twee woonwijken Berflo Es aan de oostzijde en Wilderinkshoek aan de westzijde in het zuidelijk stadsdeel. Door het realiseren van woningbouw en wijkvoorzieningen en de verbeterde ontsluiting door de aanleg van de Laan Hart van Zuid (1e fase) vervullen deze deelplannen een cruciale rol in het versterken van het leefmilieu van het gehele zuidelijke stadsdeel. In beide deelgebieden worden circa 50-60 woningen gerealiseerd, verdeeld over verschillende typologieën. Voor het deelgebied Smelterij is 2021 overeenstemming bereikt over het bouwplan. Het terrein is bouwrijp gemaakt en de verkoop is opgestart. Voor het deelgebied Appendage is een stedenbouwkundig ontwerp vastgesteld. Op basis daarvan is een ontwerp bestemmingsplan en ontwerp beeldkwaliteitplan opgesteld. Beide ontwerp plannen zijn in 2021 procedure gebracht. En er is een raamsaneringsplan opgesteld en goedgekeurd door het bevoegd gezag.

Hart van Zuid – deelgebied Hijschveste (voorheen: Lansinkveld Noord)

In het Masterplan Hart van Zuid is de ambitie uitgesproken om in het deelgebied Lansinkveld Noord een binnenstedelijke techniek- en onderwijscampus te realiseren en een broedplaats rond vakmanschap te ontwikkelen om op deze wijze het bedrijfsleven en het onderwijs te verbinden. Dit in combinatie met woningbouw. De ontwikkeling zal plaatsvinden door Van Wijnen binnen de mogelijkheden die het huidige bestemmingsplan biedt. Naast (gestapelde) woningbouw, kunnen hier bijvoorbeeld ook de functies bedrijven, horeca, vrijetijdsbesteding en kantoren worden toegevoegd. De tijdelijke parkeeroplossing voor het ROC moet een definitieve vorm gaan krijgen. In 2021 is de grond overgedragen aan Van Wijnen, waarna Van Wijnen een nieuw huurcontract met het ROC heeft afgesloten. Verder is de vijver gerealiseerd waarmee het regenwater dat binnen het gebied valt bovengronds kan worden opgevangen.

Programma Spoorzone

Sinds begin 2021 werken we samen met de gemeente Enschede aan de verdere uitwerking van de Spoorzone Hengelo-Enschede. Dit komt voort uit de gesprekken rond de Omgevingsagenda Oost als uitwerking van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Tussen Rijk, provincie en regio is in dit kader afgesproken dat op een aantal thema’s, die van nationaal belang zijn, wordt samengewerkt.

Eén van de opgaven is “Internationale en bereikbare technologische topregio Twente” waarbij de afspraak is gemaakt om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van het versterken van de agglomeratiekracht en samenhang van topwerklocaties en stationsgebieden in Twente. Specifiek gaat het om mogelijkheden van het ontwikkelen van een nieuw (hoog)stedelijk vestigingsmilieu rond de stations Hengelo, Kennispark en Enschede, in relatie tot de bereikbaarheid van de topwerklocaties.

Hieruit is de afspraak naar voren gekomen dat Hengelo en Enschede samen gaan inzetten op de ontwikkeling van de drie stationslocaties Hengelo, Kennispark en Enschede onder de noemer Spoorzone Hengelo-Enschede. Dit moet bijdragen aan het versterken van het vestigingsklimaat en de daarbij behorende aanpak voor duurzame verstedelijking voor wonen, werken en regionale bereikbaarheid. In de Omgevingsagenda Oost is de afspraak gemaakt om de Spoorzone Hengelo-Enschede gezamenlijk op te pakken en tot een belangrijk verstedelijkingsproject voor het oosten van Nederland te maken. Door de krachten van Hengelo en Enschede in de Spoorzone als een sterk samenhangende Twentse verstedelijkingsopgave te bundelen, brengen we zowel in de ontwikkeling als in de positionering meer focus aan in onze ambitie voor Twente.

Ter uitwerking van de afspraak uit de Omgevingsagenda Oost is in 2021 in een aantal ambtelijke werksessies met Enschede gewerkt aan het opstellen van een Plan van Aanpak, met als uitgangspunt samen verder te werken aan de uitwerking en positionering van de Spoorzone Hengelo-Enschede. Er is een gezamenlijk verhaal en gezamenlijke ontwikkelstrategie nodig dat de Spoorzone Hengelo-Enschede lanceert op een schaal die recht doet aan de wens om de regionale, nationale en internationale betekenis van Twente te laten groeien. Het Plan van Aanpak is in mei in een themabijeenkomst met ons college en CMT besproken. Op basis zijn we aan de slag gegaan om Spoorzone Hengelo-Enschede met elkaar vorm te geven. De raad hebben we bijgepraat in een gezamenlijk raadssessie op 6 oktober. We richten ons er op het ambitiedocument in 2022 door de beide nieuwe gemeenteraden te laten vaststellen.

Overige (niet-grondexploitatie-)projecten

Badhuis – Ariënsschool 

Projectontwikkelaar Domain herontwikkelt het gebied tussen Wemenstraat, Oldenzaalsestraat, Drienerbeek en de voormalige Ichthusschool met behoud van de monumentale panden door deze te transformeren tot woongebouwen. Daarnaast wordt de beekzone zichtbaar gemaakt en wordt een ruimtelijke impuls gegeven aan deze entree van de Binnenstad. Het project omvat drie woongebouwen (Badhuis, Ariënsschool en nieuwbouw op het sportveld), waarin het volgende programma programma wordt gerealiseerd: 29 koopappartementen op het Badhuis, 12 huurappartementen in de Ariënsschool en circa 18 koopappartementen op het voormalige sportveld. In 2021 zijn de appartementen in de Ariënsschool opgeleverd en bewoond. Met het waterschap is afstemming geweest over de herinrichting van de beekzone. Het sportveld is overgedragen aan Domain en er is overleg over het plan en het te realiseren programma op het sportveld en de consequenties daarvan op de verkoopprijs.

Bloemenbuurt

In de Bloemenbuurt worden door Welbions sociale huurwoningen gerealiseerd en een nieuwe groene binnenruimte en oriëntatie op de omliggende groene straten waarbij het parkeren zoveel mogelijk aan het zicht wordt onttrokken. Van de 38 zogenoemde kabouterwoningen worden er 18 gesloopt. De resterende 20 kabouterwoningen worden gerenoveerd. De 16 portieketagewoningen in de Narcisstraat worden gesloopt. Ten noorden van de Narcisstraat worden 10 nieuwe huurwoningen gebouwd. Op de voormalige locatie van bejaardencentrum Ten Anker worden 28 huurwoningen gebouwd.Voor het hele plan is een bestemmingsplanherziening nodig. In het plan wordt met het oog op klimaatverandering rekening gehouden met afkoppelen van hemelwater en waterberging in de vorm van wadi's. In 2021 is een anterieure overeenkomst gesloten met Welbions en heeft het ontwerp-bestemmingsplan ter inzage gelegen vanaf 8 december tot 18 januari 2022. De enige schriftelijke zienswijze is na een gesprek met de indiener weer ingetrokken.

Bornsestraat – Plegt Vos locatie 

In oktober 2020 is overeenstemming over het ontwikkelplan bereikt met Plegt-Vos. Dit ontwikkelplan voorziet in de realisatie van een appartemententoren met 72 huurappartementen (voor de middenhuur) en twee blokken grondgebonden rijwoningen, met samen 22 koopwoningen. Begin december 2020 is het bestemmingsplantraject is opgestart. Op 24 november 2021 is het bestemmingsplan door de gemeenteraad vastgesteld.

Elisabethstraat

In het kader van de particuliere herontwikkeling van de locatie Elisabethstraat tot een woningbouwlocatie die de structuur van de buurt versterkt en voorziet in de gemeentelijke behoefte aan sub-urbane woningen en sociale huur, is in 2020 fase één gerealiseerd. Deze eerste fase bestaat uit 25 grondgebonden woningen en 22 huurappartementen. In 2021 is de de tweede en laatste fase van 15 grondgebonden woningen gerealiseerd. Vervolgens is het gehele terrein woonrijp gemaakt, waarbij alleen de groenaanplant nog niet geheel gereed is gekomen.

Hengelose Es

Om de leefbaarheid en de sociale structuur in de wijk te verbeteren, heeft vanaf de jaren negentig in een groot deel van de Hengelose Es Noord een wijkvernieuwing plaatsgevonden. Onderdeel daarvan is het maken van een goede verbinding met het Weusthagpark. Met het besluit van Welbions in 2009 om - vanwege de technische staat – 235 grondgebonden woningen te slopen is ook de vernieuwing in het laatste deel van de wijk ingezet. Het programma omvat 229 woningen waarvan 70 in de sfeer van de sociale huur. In 2021 zijn de woningen in de tweede fase opgeleverd en bewoond. Verder is in 2021 is de openbare ruimte rondom de flats en de eerste fase grondgebonden woningen afgerond en is het beheer overgedragen aan de gemeente.

Seahorse

Op het voormalige Seahorse-terrein realiseert een particuliere ontwikkelaar een woonlocatie met 64 grondgebonden koopwoningen, 22 vrije sectorhuurwoningen, 15 appartementen en 9 vrije kavels, waarbij de vier sheddaken te transformeren tot woningen. Uitgangspunt is een kwalitatief hoogwaardig woonmilieu en niveau van voorzieningen dat door de toegevoegde waarde ruimte biedt voor doorstroming vanuit de omliggende wijk(en). In 2021 is volop gebouwd, waarbij aditioneel toezicht is uitgevoerd op het bouwrijp maken.

Veldwijk Noord – midden

Met de grootschalige herstructurering van Veldwijk Noord (op basis van een gemeentelijke grondexploitatie) wordt de leefbaarheid vergroot en de sociale structuur versterkt. Er is voorzien in een evenwichtige verhouding tussen koop en (sociale) huur. In 2021 zijn in een aantal deelgebieden de woningen verkocht en is de bouw gestart. In andere delen zijn de woningen gerealiseerd en in 2021 opgeleverd. Diverse delen zijn woonrijp gemaakt. In 2021 is ten slotte een realisatieovereenkomst gesloten tussen Welbions, de projectontwikkelaar en de gemeente over de bouw van een tweede woontoren.

Watertorengebied (Vitens locatie)

De sociale en ruimtelijke structuur van Veldwijk Noord wordt versterkt door integratie van de watertoren en de realisatie van bijzondere woningen. Het gaat daarbij om een particuliere ontwikkeling, met vrije kavels in het noordelijk plandeel en 16 parkwoningen in het zuidelijk deel. In 2021 zijn de kavels in het noordelijke deel verkocht en is gestart met bouw door particulieren. Tevens is in 2021 een aanvraag ingediend voor de verbouwing van de watertoren en een voorstel om de inrichting aan te passen. Ten slotte zijn in 2021 16 parkwoningen verkocht.

Wat zijn we blijven doen?

  • Monitoren nieuwbouwprogramma;

  • Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG), de topografische kaart Hengelo en geografische databases beheren en onderhouden. Vastgoed- en geo-informatie inwinnen, beheren, analyseren en presenteren;

  • Via de stuurgroep 'wonen met zorg' worden de opgaven op het gebied van wonen en zorg waaronder fysiek de huisvesting van kwetsbare doelgroepen gemonitord.

  • Omgevingsvergunningen verstrekken voor bouwen en het afwijken van bestemmingsplannen;

  • Toezicht houden op de naleving van omgevingsvergunningen en daar waar nodig handhavend optreden;

  • Uitvoering geven aan het Integraal Actieplan Binnenstad (zie tevens 5.1).

Wat heeft het gekost?

Begroting 2021 gewijzigd

Rekening 2021

Taakveld

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

8.3 Wonen en bouwen

2.301

4.211

-1.911

3.399

4.204

-805

Totaal 8.3 Wonen en bouwen

2.301

4.211

-1.911

3.399

4.204

-805

Financiële toelichting

8.3 Wonen en bouwen (€ 1.106.000 voordeel)

Aan de inkomstenzijde is een voordeel behaald. Dit voordeel is enerzijds ontstaan als gevolg van de niet bestede middelen die overgeheveld zijn uit 2020 voor de leefbaarheid van Beckum (€ 175.000) Deze middelen worden via de budgetoverheveling doorgeschoven naar 2022. Daarnaast hebben wij meer inkomsten voor leges omgevingsvergunningen ontvangen dan geraamd. In de kadernota van 2021-2024 (21-FP-8.3) hebben wij een structurele vermindering op onze begroting doorgevoerd wegens omstandigheden in de bouw en wijzigingen in de wet- en regelgeving. Echter zijn de opbrengsten van bouwleges aanzienlijk hoger uitgevallen dan verwacht. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat er in de laatste periode van 2021 een hogere stijging in het aantal vergunningaanvragen was dan verwacht. Tevens hebben wij nog nagekomen leges van 2020 ontvangen en zorgt de nieuwe manier van verantwoorden voor een enigzins vertekend beeld van het behaalde voordeel van € 1.081.000. Sinds vorig jaar worden namelijk reeds in behandeling genomen vergunningaanvragen waarbij nog geen vergunning is verleend dan wel opgelegd zijn meegenomen als inkomsten. Ditzelfde geldt voor aanvragen die al wel zijn toegekend maar nog niet zijn geïnd.

Voor de plankosten van Lange Wemen is een incidenteel bedrag begroot van € 200.000 in 2021. Voor het maken van deze plannen is in 2021 een bedrag van € 23.600 uitgegeven. Aangezien het zwaartepunt van de te maken plannen in 2022 ligt wordt het bedrag van € 176.400 meegenomen in de budgetoverheveling naar 2022. Verder hebben wij € 142.000 meer uitgegeven aan loonkosten voor constructieve veiligheid, omdat de brede juridische advisering voor domein fysiek hierop is geschreven (en daarmee op andere taakvelden minder). Tevens hebben wij hogere personeelskosten gemaakt op toezicht bouwfase en voor stedelijke ontwikkelaars m.b.t. stadsvernieuwingsactiviteiten. Voor een nadere analyse wordt verwezen naar programma 9. Per saldo resulteert dit in een voordeel van €1.106.000.

Afwijkingen binnen projecten

Voor de verlichting van de Lambertusbasiliek is een (meerwerk)factuur ontvangen van ruim € 21.000. Hiervoor is geen dekking binnen het reeds afgesloten krediet van de kwaliteitsimpuls Lange Wemen. Er wordt voorgesteld deze facturen te betalen uit het project Enschedesestraat; binnen dit project is hiervoor nog dekkingsruimte.

Stel uw jaarverslag zelf samen

SELECTIE

0 - geselecteerd