7.3.3 Toelichting op de balans

Vaste Activa

Immateriële vaste activa

Het hierna opgenomen overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2021:

De immateriële vaste activa betreft het disagio op de lening van de Deutsche Bank AG. De lening werd in 2011 verstrekt tegen een koers van 95,583%, een disagio derhalve van € 622.050. Dit disagio wordt, gekoppeld aan de looptijd van de lening afgeschreven met € 25.000 per jaar. De lening loopt af in 2036.

Daarnaast betreft de immateriële activa de bijdragen aan activa in eigendom van derden zoals de bijdrage voor de kunstijsbaan in Enschede.

De schouwburg is aangekocht door de gemeente Hengelo, hierdoor is heeft er een herrubricering plaatgevonden van activa in eigendom van derden naar de materiele vaste activa.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: (zie volgende bladzijde). De belangrijkste mutaties betreffen:

Desinvesteringen : betreffen met name € 0,8 miljoen verkoop gronden.

Bijdragen: de bijdragen (van derden) betreffen voornamelijk onder:

• Economisch nut: € 4,4 miljoen

  • € 4,2 miljoen bijdragen uit voorziening rioleringrenovatie

  • € 0,1 miljoen subs. EU, Project Coördinatie CEF Haven

• Maatschappelijk nut: € 5,6 miljoen

  • € 2,2 miljoen subs. Prov. en voorziening rioolrenovatie, Project Uitvoering Deldenerstaat, deel Tuindorpstraat-Langestraat

  • € 1,4 miljoen voorziening rioolrenovatie, Project Voorbereiding en uitvoering herinrichting Deurningerstraat

  • € 0,5 miljoen subs. Prov. en voorziening rioolrenovatie Project Uitvoering Deldenerstraat, deel Geerdinksweg-Tuindorpstraat

  • € 0,4 miljoen voorziening rioolrenovatie, Project Voorbereiding herinrichting Deldenerstraat

Afwaarderingen: € 0,2 miljoen betreft de kiosk Enschedestraat i.v.m. sloop

Afschrijvingen: betreft de reguliere afschrijving (± € 9,8 miljoen).

Op de boekwaarde van materiële vaste activa “Gronden en terreinen met economisch nut” wordt de Voorziening “Voormalige Niet in exploitatie genomen bouwgronden” in mindering gebracht. Dit betreffen conform het BBV de strategische gronden. De kolom “Boekwaarde” is exclusief de genoemde voorziening, de kolom “Balanswaarde” is inclusief de voorziening. De voorziening bedraagt ultimo 2021 € 13,2 miljoen.

De voorziening en de balanswaarde zijn in aparte kolommen zichtbaar gemaakt.

Financiële vaste activa

De financiele vaste activa bestaan uit kapitaalverstrekkingen en leningen. De afname van deze activa met € 22,3 miljoen is het gevolg van aflossingen en afschrijvingen.

De gemeentelijke deelnemingen bestaan met name uit aandelen in:

• BNG Bank € 436.215

• Twente Milieu N.V. € 154.285

• Warmtebedrijf Hengelo € 90.000

• Enexis N.V. € 40.840

De kapitaalverstrekking aan de gemeenschappelijke regeling betreffen de inleggelden in de Stadsbank Oost Nederland.

Het bedrag aan uitgezette leningen aan woningbouwcorporaties van € 269 miljoen betreft leningen aan de Hengelose woningcorporatie Welbions. De leningen zijn voor 100% bestemd voor investeringen in de sociale huisvesting en zijn als zodanig “staatssteunproof”. Leningen aan woningbouwcorporaties werden verstrekt tegen de leningsvoorwaarden waartegen de gemeente de lening afsluit, vermeerderd met een opslag van 0,065%. Naast de reguliere aflossing zijn een 3-tal leningen afgelost met een waarde van € 22 miljoen.
De leningen worden gedekt door een recht van eerste hypotheek, gevestigd ten gunste van de gemeente. De overwaarde van deze hypotheek is in overeenstemming gebracht met de WSW-norm (200% van de WOZ-waarde van de woningen).

Onder leningen aan Deelnemingen zijn de leningen aan Warmtenetwerk Hengelo BV (€ 0,97 miljoen) en Warmtebedrijf Hengelo BV (€ 1,098 miljoen) opgenomen. De terugbetaling van de twee achtergestelde leningen is afhankelijk van de toekomstige resultaten van de opgerichte B.V.’s. Bij de achtergestelde lening aan Warmtebedrijf Hengelo B.V zal vanaf het boekjaar 2022 een bedrag worden afgelost dat gelijk is aan het verschil tussen het netto resultaat en een bedrag gelijk aan 8% van het zichtbaar eigen vermogen van Warmtebedrijf Hengelo B.V. Bij de achtergestelde lening aan Warmtenetwerk Hengelo B.V. zal na afloop van respectievelijk het boekjaar 2032 en boekjaar 2047 een bedrag worden afgelost, indien en voor zover het gemiddeld rendement gerekend over 15 jaar hoger is dan 8,5%.

Het bedrag in de voorziening onder Deelnemingen en Overige langlopende geldleningen is € 3,7 miljoen, waarvan € 0,6 miljoen betrekking heeft op BBZ-kredieten, € 0,5 miljoen op WTC, waarvan de raad heeft bepaald, dat deze voorlopig niet geïnd gaat worden en 2,6 miljoen overige leningen. De voorziening wordt bepaald op basis van de financiële positie van de leningnemer, gebaseerd op ontvangen jaarstukken, kengetallen en op basis van informatie van de organisatie zelf, de accounthouder of de financiële administratie m.b.t. betalingsgedrag. De hypotheekverstrekking aan (ex-)ambtenaren is een aflopende regeling. Er wordt wel afgelost. Er kunnen geen nieuwe leningen meer verstrekt worden. Bruto staat nog € 3 miljoen uit. Onder aftrek van door deelnemers gestorte spaarbedragen vorderen we nog € 2,9 miljoen.

In 2021 heeft een herrubricering plaatsgevonden van een subsidie verstrekking aan SPV (Special Purpose Vehicle) B.V. deze was bedoeld voor de bedrijfsverplaatsing van Stork Thermeq B.V.. Omdat er aan de subsidie een terugbetalingsverplichting is verbonden is er sprake van een geldlening en niet van een subsidie. Deze subsidie was ondergebracht bij Grondzaken en is nu gepositioneerd onder financiële vaste activa.

De overige financiële vaste activa zijn als volgt te specificeren:
Het saldo uitzettingen met een looptijd van 1 jaar of langer bestaat uit een bijdrage aan de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) voor het verstrekken van startersleningen.

Vlottende activa

Voorraden

Voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:

De waardering van de gronden in exploitatie per 31 december 2021 is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 31 december 2021. Dit betreft de beste inschatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien.

Deze periodieke herziening kan leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in Exploitatie, de hiermee samenhangende voorziening voor verlieslatende grondexploitaties en de hiermee samenhangende tussentijdse winst voor winstgevende grondexploitaties. De belangrijkste risico’s zijn gelegen in de rente en de afzet van kavels voor de bedrijventerreinen.

Voor een gedetailleerde toelichting op de grondexploitaties, de gehanteerde uitgangspunten alsmede risico’s en onzekerheden van grondexploitaties verwijzen wij naar de paragraaf grondbeleid.

De voorraad gereed product en handelsgoederen is toegenomen. Dit heeft met name te maken met de aankoop van het winkelcentrum Thiemsbrug en de parkeergarage. Deze objecten zijn aangekocht ten behoeve van de herontwikkeling Lange Wemen. Omdat het vastgoed in 2021 reeds economisch is geleverd, maar de betaling van de koopprijs pas plaatsvindt bij de juridische levering (in 2022) zijn deze objecten opgenomen in de voorraden.

Het eindresultaat van de in exploitatie genomen gronden bedraagt minus € 20,4 miljoen op eindwaarde. Dit wil zeggen dat de verliesgevende exploitaties € 20,4 miljoen meer middelen uit de reserve grondexploitaties vragen dan dat de winstgevende exploitaties aan de reserve toevoegen.

Uit de winstgevende exploitaties vloeit € 37,5 miljoen naar de reserve en de verliesgevende grondexploitaties vragen € 59,6 miljoen (exclusief de externe grondexploitaties). Deze bedragen zijn de totale eindwaarden van de complexen.

Voor de te verwachten verliezen zijn voorzieningen gevormd tegen de contante waarde. Voor de € 59,6 miljoen aan verliezen voor exploitaties in de gemeentelijke administratie is voor € 52,4 miljoen aan voorzieningen getroffen. Dat wil zeggen dat er nu € 52,4 miljoen beschikbaar is om € 59,6 miljoen aan verliezen in de toekomst te kunnen betalen. Het verschil wordt in de loop van de tijd overbrugd door rente bijschrijvingen.

Wetgeving 10-jaars termijn

De volgende gemeentelijke grondexploitaties hebben een looptijd langer dan tien jaar. In de grondexploitaties is geen opbrengstenindexering gerekend na tien jaar. Dit is een risico beperkende maatregel waarmee voldaan wordt aan de vereisten van het BBV. Dit betreffen de volgende projecten:

• In Dalmeden verkopen we voornamelijk grotere kavels. Het is de verwachting dat er na de gestelde tienjaarstermijn nog steeds vraag is naar deze kavels;

• In Campus wordt een realistische afzet geraamd door de nog te realiseren verkopen in hetzelfde tempo te faseren als de verkopen in de afgelopen jaren zijn geraliseerd. Daarmee wordt de tienjaarstermijn overschreden.

Uitzettingen met een rente-typische looptijd korter dan 1 jaar

De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder zijn als volgt verdeeld:

De uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar zijn met 30 miljoen afgenomen. Dit ontstaat door de volgende mutaties:

• Afname vorderingen op openbare lichamen ad. €10,7 miljoen;

• Afname rekening-courant verhouding ad. € 20 milljoen;

• Toename overige vorderingen ad. € 0,7 miljoen.

Deze mutaties zijn hieronder nader toegelicht.

Vorderingen op openbare lichamen (afname € 10,7 miljoen)

De vorderingen op openbare lichamen zijn afgenomen met een bedrag ad. € 10,7 miljoen. Deze mutatie bestaat met name uit:

• SMS Borne-Haaksbergen uitvoeringskosten € 0,2 miljoen

• Gemeentefonds € 1,2 mljoen

• Uitvoeringskosten ROZ € -7,8 miljoen.

• De nog te ontvangen loonheffing BBZ ROZ € -3,5 miljoen.

• BCF belastingdienst € -0,4 miljoen.

• Overige debiteuren € -0,4 miljoen.

Rekening-courant verhouding (afname € 20 miljoen)

De rekening-courant verhoudingen zijn afgenomen met een bedrag ad. € 19.5 miljoen. Deze mutatie bestaat met name uit:

• Rekening courant SVN € 0,2 miljoen

• Rekening courant GBTwente 0,3 miljoen

• Rekening courant verhouding met het Rijk inzake schatkistbankieren € -20 milljoen

Overige vorderingen (toename € 0,7 miljoen)

De overige vorderingen (debiteuren) laten een verhoging zien van € 0,7 miljoen. Deze mutatie bestaat met name uit:

• Debiteuren algemeen € 0,5 miljoen

• Voorziening debiteuren € 0,7 miljoen

• Bijstandsdebiteuren € -0,5 miljoen

De overige vorderingen bestaan voor € 8,4 miljoen uit bijstandsdebiteuren. Van deze vordering is € 4,8 miljoen aangemerkt als dubieus en hiervoor is een voorziening getroffen

De gemeente is verplicht om overtollige middelen, boven het drempelbedrag, onder te brengen bij het ministerie van financiën via het zogenaamde schatkistbankieren. Eventuele overtollige middelen mogen niet worden belegd bij andere partijen. Onder voorwaarde mogen wel leningen worden verstrekt aan andere decentrale overheden. Het drempelbedrag bedroeg € 6,2 miljoen euro in 2021. Uit onderstaande tabel blijkt dat de gemeente in 2021 het drempelbedrag niet heeft overschreden.

Liquide middelen

Het saldo van de liquide middelen wordt gevormd door de gemeente aangehouden kas en bankrekeningen.

In het banksaldi is ook de derdenrekening Rabobank ROZ met een saldo van € 0,2 miljoen opgenomen. Alleen de ROZ kan hierover beschikken.

Overlopende activa

De overlopende activa wordt als volgt verdeeld:

De overlopende activa zijn in 2021 afgenomen met € 3,8 miljoen.

De onderbouwing van de Nog te ontvangen bijdragen van EU, Rijk en overige Nederlandse overheidslichamen is terug te vinden in onderstaande tabel.

De boekwaarde van € 18,8 miljoen betreffende de nog te ontvangen bedragen (€ 17,3 miljoen) en vooruitbetaalde bedragen (€ 1,5 miljoen) bestaat voornamelijk uit:

• Nog te ontvangen bedragen ad. € 17,3 miljoen:
  € 5,7 miljoen nog te ontvangen rente van uitstaande geldleningen en € 10,9 miljoen diverse nog te ontvangen bedragen, waarvan groter dan € 1,0 miljoen:
  

  • € 1,6 miljoen Tozo 2021

  • € 1,8 miljoen Afvalstoffenheffing

  • € 3 miljoen Bijdrage beschermd wonen

• Vooruitbetaalde bedragen ad. € 1,5 miljoen:
  

  • € 0,1 miljoen Gem bijdrage Recreatieschap Twente

  • € 0,1 miljoen VNG contributie

  • € 0,1 miljoen subsCross-TIC

  • € 0,8 miljoen Diverse vooruitbetaalde facturen

  • € 0,4 miljoen Licentiekosten ICT

Vaste passiva

Eigen Vermogen

Het verloop van de reserves in 2021 per soort reserve:

Het te bestemmen resultaat voor 2021 is € 12,5 miljoen. Het voorstel voor bestemming van dit resultaat is opgenomen in Hoofdstuk 4.

In onderstaand overzicht en in de toelichting reserves zijn de mutaties per reserve vermeld.

Mutaties in de reserve

Toelichting reserves

Voorzieningen

Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen, verliezen en risico’s, ter egalisering van vooral onderhoudskosten dan wel tarieven en voor van derden verkregen middelen, die specifiek besteed moeten worden.

Het verloop van de voorzieningen in 2021 per soort voorziening:

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de voorzieningen van de gemeente Hengelo met € 5,7 miljoen zijn toegenomen in het verslagjaar 2021.

In onderstaand overzicht en in de toelichting voorzieningen zijn de mutaties per voorziening vermeld.

Mutaties in de voorzieningen

Toelichting voorzieningen

1. Risico, Verplichtingen

2. Egalisatie Onderhoud

3. Beklemde middelen