Taakveld 7.4. Milieubeheer
Wat hebben we bereikt?
We hebben verder gewerkt aan het opstellen van integraal milieubeleid voor veilig en duurzaam gebruik van de stad.
Wat hebben we daarvoor gedaan in 2021?
Voortvloeiend uit het actieplan Geluid is bepaald welke woningen langs de Deldenerstraat in aanmerking komen voor (door het rijk gefinancierde) geluidwerende maatregelen vanwege het overschrijden van geluidgrenswaarden door verkeerslawaai. In 2022 worden de maatregelen aangebracht. Voor twee andere projecten (Sloetsweg/Beethovenlaan en Bornsestraat, Haakbergerstraat/Breemarsweg) is subsidie verleend. Het onderzoek welke woningen langs deze wegen voor maatregelen in aanmerking komen, start in 2022.
Er is opdracht verleend voor onderzoek om de wettelijk verplichte 5-jaarlijkse EU-geluidkaart in 2022 vast te kunnen stellen. Complicerende factor daarbij is dat de verkeercijfers van voorgaande jaren vanwege corona minder representatief zijn. In regionaal verband is onderzocht hoe toch betrouwbare gegevens te verkrijgen.
In 2021 zijn de onderdelen geluid en bodem van de Omgevingswet gepubliceerd. We hebben (o.a. in proefprojecten) onderzocht hoe gemeentelijk beleid geïntegreerd moet gaan worden in de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. Belangrijk onderdeel daarbij is de 'bruidsschat, de rijks-milieuregels die gaan vervallen en waarvan de raad kan besluiten om deze geheel, gedeeltelijk of niet op te nemen in het omgevingsplan.
In 2021 is de visie Bodem en Ondergrond afgerond en vastgesteld, die in samenwerking met de gemeenten Almelo en Enschede zijn opgesteld. Daarnaast is het Bodembestedingsplan 2022-2025 vastgesteld waarmee voor de komende jaren richting wordt gegeven aan de financiën van Bodem en Ondergrond. Tot slot is afgelopen jaar gewerkt aan een vernieuwde structuur van het netwerk OnderTwente waarin de 14 Twentse gemeenten op het gebied van Bodem en Ondergrond samenwerken.
Duurzaamheid (zie ook het centrale thema Duurzame stad)
Allereerst hebben we in 2021 de 'Contouren Hengelo nu voor de toekomst - duurzaam kompas naar 2050 en verder' opgesteld. De Global Goals dienden hierbij als inspiratiebron. Aan de hand van een achttal thema’s zetten we de koers uit voor de duurzame ontwikkeling van Hengelo voor de korte en langere termijn.
Daarnaast is de Regionale Energie Strategie 1.0 (RES-T) vastgesteld. Hengelo draagt bij aan de Twentse opgave om in 2030 1,5 Terrawattuur (TWh) elektriciteit duurzaam op te wekken en de warmtetransitie te realiseren. In de RES-T is een bestuurlijke koers opgenomen voor duurzame elektriciteitsopwekking via zon en wind, de Regionale Structuur Warmte voor het benutten van duurzame warmtebronnen en de daarvoor benodigde warmte-infrastructuur en energie besparen. Twente profileert zich met een regionaal warmtenet en de potentie voor biogas/groen gas als een warmteregio.
Op het gebied van Duurzaamheid tekenden we ook een intentieovereenkomst, samen met Borne, Enschede en Twence, voor een verdiepend haalbaarheidsonderzoek naar de realiseerbaarheid van een regionaal warmtenet.
Samen met inwoners, bedrijven en maatschappelijke partners hebben we een zorgvuldig en uitgebreid participatieproces doorlopen om het Omgevingsprogramma Nieuwe Energie 2021-2030 op te stellen. Een Uitvoeringsprogramma 2021-2025 en een Stimuleringsplan zon op dak, parkeerterreinen en gevels maken daar onderdeel van uit. Dit beschrijft waar, hoe en met wie we in 2030 bijna de helft van ons elektriciteitsverbruik duurzaam opwekken en aan welke voorwaarden energieprojecten moeten voldoen. De vervolgstap is nader onderzoek naar de effecten van zonnevelden en windturbines op de omgeving en het milieu.
Hengelo neemt daarnaast deel aan de pilot Duurzaamheidsroute A35 van het ministerie van EZK, samen met 5 andere Twentse gemeenten en Rijkswaterstaat, om de gronden van het rijk en lokale overheden te benutten voor duurzame elektriciteitsopwekking met zonnepanelen.
Voor de realisatie van een zonneveld op Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG) in de Boeldershoek is netcapaciteit beschikbaar gesteld door de netbeheerder. Na vaststellen van het Omgevingsprogramma door de raad wordt een project gestart voor de realisatie van het zonneveld op basis van 100% lokaal eigendom. Parallel wordt er op de aangrenzende gronden een zonneveld gerealiseerd door een ontwikkelaar.
Samen met 10 andere gemeenten verduurzaamden we het eigen energieverbruik via een inbesteding bij Twence. Daarmee zijn de gemeenten ’launching customer‘ om duurzame opwek via zon en wind te stimuleren. Het vervolg is om het aardgas dat we verbruiken duurzaam in te kopen via Twence.
In samenspraak met betrokken partners en een uitgebreid participatieproces stelden we de Transitievisie Warmte (TVW) op. De TVW beschrijft wanneer wijken van het aardgas afgaan en welke alternatieven voor aardgas dan in aanmerking komen. De raad heeft de visie nog niet vastgesteld. We zijn eerst in afwachting van ontwikkelingen vanuit het Rijk rond de financiering (woonlastenneutraal en compensatie uitvoeringslasten) en de wettelijke kaders en regelgeving. We werken in de Proeftuin de Nijverheid aan het eerste wijkuitvoeringsplan aardgasvrije wijken. Dat doen we in nauw overleg met Welbions, netbeheerders, de bewonersvertegenwoordiging en individuele bewoners. Ook werken we samen met de 27 andere proeftuinen. Volgens Welbions en de gemeente is voor de Nijverheid een warmtenet het logische alternatief. Aan de hand van dit voorstel starten we een verdere verkenning naar de condities, bereidheid en mogelijkheden bij inwoners.
Om huiseigenaren te stimuleren energiebesparende maatregelen te nemen, voerden we de landelijke Regeling Reductie Energiegebruik uit. Dit deden we in samenwerking met Duurzaam Thuis Twente en de SWB. Hierdoor ontvingen 10.053 huishoudens concrete energiebesparende maatregelen. Met de bespaarpakketten, vouchers, voorlichtingsbijeenkomsten, nieuwsbrieven, social media, huisbezoeken en ons energieloket bereikten we het afgelopen jaar in totaal 21.786 huishoudens.
Door de stijgende energietarieven hebben inwoners met een smalle beurs steeds meer moeite om hun energierekening te betalen, ook wel energiearmoede genoemd. Samen met gemeente Enschede en Almelo werken we aan een aanpak om energiearmoede tegen te gaan.
We werkten op verschillende niveaus (landelijk, regionaal en lokaal) aan het opzetten van monitoring om inzicht te krijgen in de voortgang van de energietransitie.
In 2021 rolden we laadvoorzieningen voor elektrische auto’s verder uit. Daarmee zijn er in totaal 72 openbare laadvoorzieningen in Hengelo beschikbaar. Ook startten we met het opstellen van een gemeente dekkend plan voor laadvoorzieningen.
De subsidieregeling voor groendaken is geactualiseerd en we hebben als proef een drietal bushokjes voorzien van een groen dak.
We werken aan toekomstgerichte duurzame bedrijventerreinen en tekenden, samen met het bestuur van bedrijvenpark Twentekanaal (BIT), een intentieovereenkomst. Gezamenlijk stelden we een plan van aanpak op. Samen met het parkmanagement Westermaat Campus en de provincie voeren we als pilot een stimuleringsregeling uit, waarbij bedrijven met vouchers financiële ondersteuning krijgen bij het verduurzamen. We benaderden bedrijven voor ondersteuning bij het tot uitvoer brengen van hun zonnepanelen projecten waarvoor zij subsidie uit de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) hebben ontvangen en we hielden een voorlichtingsactie energiebesparing bij het MKB in de binnenstad.
Wat zijn we blijven doen?
Beheren en onderhouden van openbare toiletvoorzieningen.
Beleid maken en adviseren over milieu, bodem, geluid en duurzaamheid.
Toezicht houden op milieuregelgeving en uitvoering bodemsaneringen.
Stimuleringsregeling groene daken.
Faciliteren initiatieven uit de samenleving die bijdragen aan een gezond, groen en energieneutraal Hengelo.
Wat heeft het gekost?
Financiële toelichting
7.4 Milieubeheer ( €570.000 voordeel)
Aan de inkomstenzijde is per saldo een ogenschijnlijk voordeel gerealiseerd van €785.000. Dit voordeel is ontstaan doordat er geen opbrengsten geraamd zijn voor subsidieprojecten. De ontvangsten hiervan worden namelijk verantwoord naar rato van directe uitgaven. Hierdoor zijn subsidieprojecten budgettair neutraal als gevolg. In 2021 hebben wij voor de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE) €457.000 aan kosten gemaakt. Dit betekent dat aan de inkomstenzijde €457.000 aan opbrengsten wordt verantwoord middels de vooruit ontvangen subsidie die over meerdere jaren loopt.
Het overige voordeel aan de inkomstenzijde betreft opbrengsten als gevolg van het combineren van geluidsaneringsprojecten met andere (weg)werkzaamheden. Ook dit voordeel is ontstaan doordat er geen opbrengsten geraamd zijn voor deze subsidieprojecten. Hier staan direct Rijksmiddelen tegenover die over meerdere jaren worden ingezet en als dekking dienen voor de gemaakte kosten. Het restant hiervan wordt overgeheveld naar volgend boekjaar. Het geluidsaneringsproject aan de Deurningerstraat is inmiddels afgesloten. Het resterende saldo van €75.000 van deze subsidie komt ten gunste van het resultaat. Daarnaast kon de voorziening Warmtenet vrijvallen als gevolg van de afwikkeling wat een voordeel van €93.000 veroorzaakt.
Aan de uitgavenzijde hebben wij per saldo een nadeel van € 215.000 gerealiseerd. Enerzijds zijn dit dus de kosten die gemaakt zijn voor zowel de RRE als de geluidssaneringsprojecten die niet zijn geraamd. Echter zijn er ook minder kosten gemaakt wegens een onderbesteding op activiteiten duurzaamheid en minder personeelskosten voor Transitievisie Warmte dan begroot. Per saldo heeft dit tot gevolg dat in verhouding het nadeel aan de kostenzijde lager is op dit taakveld.
Daarnaast hebben we:
€ 38.000 meer uitgegeven aan loonkosten voor algemene werkzaamheden;
€ 113.000 meer uitgegeven aan loonkosten voor werkzaamheden bodem en grondwaterbeleid;
€ 185.000 minder uitgegeven aan loonkosten, onder andere veroorzaakt door uitbesteding van milieutaken aan de Omgevingsdienst Twente (ODT). Voor een nadere analyse wordt verwezen naar programma 9.