Taakveld 1.2. Openbare orde en veiligheid
Wat hebben we bereikt?
Het jaar 2021 is het eerste jaar waarin het Integraal Veiligheidsbeleid 2021-2024 werd uitgevoerd. Daarin zijn eerste belangrijke stappen gezet ten aanzien van gestelde uitgangspunten. We hebben maatschappelijke partners betrokken bij het vormgeven van veiligheidsbeleid en werken daarmee 'van buiten naar binnen'. We stellen het veiligheidsprobleem centraal en kiezen voor de meest passende aanpak. Hierdoor zijn we in staat om vroegtijdig samen te werken in de keten en onveilige situaties te voorkomen. Zoals bij complexe casuïstiek met zorg- en veiligheidsasspecten van kwetsbare doelgroepen.
De cijfers laten voor Hengelo in het algemeen een gunstige ontwikkeling zien. Er is een daling te zien in het totale aantal misdrijven. In 2021 zijn er (per 10.000 inwoners) 440 misdrijven geregistreerd ten opzichte van 484 misdrijven in 2020 en 465 misdrijven in 2019. Opvallend daarin is een vermindering van woninginbraken (-29%), een toename aan diefstal uit auto’s (+32%) en vooral de stijging in het aantal overlastgevende situaties door verwarde personen. Dit aantal steeg van 532 in 2020 naar 703 incidenten in 2021 en is een zorgelijke ontwikkeling.
De beleving van (on)veiligheid is stabiel gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. Inwoners geven de omgang met mensen in buurt een voldoende. Een kwart van de inwoners geeft aan zich weleens onveilig te voelen in eigen buurt, wat geen verandering is ten opzichte van vorig jaar. Het rapportcijfer dat inwoners geven voor de leefbaarheid van de woonbuurt blijf rond de 7,5.
(Horeca)evenementen hebben door de coronacrisis beperkt plaatsgevonden. Alcoholwetvergunningen zijn minder vaak verleend. Evenementenvergunningen werden wel aangevraagd met bijbehorende toetsing van gegevens. Er is wel een forse toename geconstateerd van het aantal omgevingsvergunningen (voor bouwwerkzaamheden) maar dit leidde niet tot meer vergunningsaanvragen voor ingebruikname van openbare ruimte.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
We investeren gericht op de relatie met onze partners. We doen dat door frequente afstemming op de inhoud en het proces van gemeentelijke besluitvorming. We maken hiermee inzichtelijk hoe we werken en creëren zo de juiste verwachtingen. Om te weten hoe vaste partnerorganisaties dit beoordelen zijn we dit jaar gestart met het periodiek terugkerende waarderingsonderzoek. Partners als politie, Veiligheidsregio Twente, RIEC en het OM. Zij geven de samenwerking in 2021 gemiddeld een 6,1 en het beleid gemiddeld een 6,6. De doelstelling in ons veiligheidsbeleid is een waardering met een 7,5 in 2024.
We hebben, als onderdeel van het plan van aanpak 'ondermijning', het proces om te komen tot een screening voor ambtenaren afgerond. De taak is overgedragen en belegd bij de afdeling voor personeel en organisatie, om in hun reguliere werkzaamheden op te nemen. Verschillende signalen voor ondermijnende vormen van criminaliteit zijn besproken in het multidisciplinaire (RIEC) overleg met politie en belastingdienst. Door de gerichte aandacht voor locaties en gebieden is meer zicht ontstaan op de kwetsbaarheden van de stad. Hierdoor groeit ook het bewustzijn voor de noodzaak van een daadkrachtige aanpak. Interne processen zijn hier nog niet voldoende op afgestemd. Het zogenaamde weerbaarheidsonderzoek helpt ons hiermee. Dit onderzoek geeft aan waar de gemeente in kan verbeteren en ondermijnende criminaliteit beter kan voorkomen.
We hebben in twee stadsdelen op interactieve wijze opgehaald hoe inwoners aankijken tegen de veiligheidsproblemen in hun omgeving. Op basis hiervan zijn veiligheidsplannen geschetst die in 2022 verder worden uitgewerkt. Bewoners zijn hierover geïnformeerd met een brief. Met de politie hebben we gerichte aanpak bepaald op dealers. Doel is om de handel in drugs te verminderen. Naast een strafrechtelijke benadering willen we bij jonge dealers herhaling voorkomen door het opleggen van een bestuurlijke maatregel, zoals een hoge boete wanneer zij weer aangehouden zijn voor drugshandel.
We hebben intensief meegewerkt in complexe casuïstiek op het snijvlak van zorg en veiligheid. Doel daarvan is een goede aansluiting van alle relevante organisaties in de keten. We zorgen voor een goede opschaling wanneer problematiek de openbare orde aantast en bestuurlijke maatregelen kunnen helpen. Dit is een belangrijk aandachtsgebied. Het aantal gevallen waarbij gesproken wordt over personen met zorgwekkend gedrag neemt de laatste jaren flink toe.
Van 24 oktober tot en met 19 november 2021 verzorgden we de noodopvang voor vluchtelingen in het Hazemeijercomplex in Hengelo. Dat deden we in nauwe samenwerking met de Veiligheidsregio, politie, GGD, regiogemeenten, COA, Rode Kruis en andere lokale partijen in en rondom Hengelo. Onder hoge tijdsdruk is de noodopvang ingericht en vervolgens vier weken lang beheerd en gecoördineerd. Het coronavirus speelde hierbij een grote rol met meerdere besmettingen, quarantaine, testen, vaccineren en overplaatsen. Deze intensieve periode hebben we door een extern bureau laten evalueren. De aanbevelingen zijn overgenomen en gedeeld met belanghebbenden ten behoeve van toekomstige crisissituaties.
We voerden toezicht en handhaving uit op de naleving van de coronamaatregelen. Het gesprek blijven voeren met inwoners en ondernemers over het nut en belang was hierbij de hoofdzaak. Er is ook handhavend opgetreden met 26 waarschuwingen, 42 boetes en 11 bestuurlijke rapportages voor het overtreden van de coronamaatregelen door bedrijven. Effect hiervan is wel dat we substantieel minder hebben kunnen handhaven op de reguliere handhavingstaken zoals bijvoorbeeld het parkeren.
We voerden toezicht en handhaving uit in de openbare ruimte, waarbij 257 keer bestuursrechtelijk een fiets uit de openbare ruimte is gehaald (weesfietsen, fietswrakken en foutgeparkeerde fietsen). Een tiental fietsen bleek gestolen te zijn. Verder hebben we onder andere 58 aanzeggingen gedaan van een geplande woningontruiming en 198 bestuurlijke strafbeschikkingen opgelegd vanwege bijvoorbeeld wildplassen en hondenoverlast. Ten aanzien van parkeren zijn 2884 boetes gegeven voor het parkeren zonder te betalen en 2241 boetes voor foutparkeren.
We hebben in totaal 3043 overlastmeldingen afgehandeld. Veruit de meeste meldingen (1397) hebben betrekking op parkeren. Andere meldingen hebben betrekking op het dumpen van afval (402), dieren en ongedierte (305), APV, alcohol en jeugd (907) en de coronamaatregelen (32).
Agressie op straat naar onze handhavers komt voor. In 2021 zijn er 11 agressieformulieren opgemaakt. Het ging dan om verbaal geweld, belediging, bedreiging en fysiek geweld. Deze agressie blijft zorgelijk en aanleiding geweest om de handhavers uit te rusten met bodycams. Uit onderzoek is gebleken dat bodycams een de-escalerend effect hebben op agressie en geweld door burgers. We hebben in 2021 de voorbereidingen getroffen om de inzet van bodycams mogelijk te maken om in 2022 in te zetten.
Wat zijn we blijven doen?
In de basis blijven we alle wettelijke taken op het gebied van openbare orde, leefbaarheid en veiligheid volgen en uitvoeren. We blijven beleid (door)ontwikkelen en uitvoeren op het gebied van toezicht en handhaving. De verwachting is dat we met evenementenvergunningen en horecaaanvragen weer op het niveau van twee jaar geleden uitkomen. In samenwerking met politie en maatschappelijke partners blijven we dan ook uitvoering geven aan het veiligheidsbeleid 2021-2024. Waar dat nodig is verscherpen we onze prioriteiten, zoals bijvoorbeeld voor de aanpak op ondermijning waarbij we ons richten op de doorontwikkeling van de interne werkprocessen. We blijven continu werken aan de verbetering van ons beleid en de samenwerking die daarvoor nodig is.
Wat heeft het gekost?
Financiële toelichting
Taakveld 1.2. Openbare orde en veiligheid (€ 323.000 voordeel)
We hebben minder uitgegeven aan lonen en inhuurkosten (€ 228.000 voordeel). We hebben op het gebied van handhaving in de openbare ruimte een hogere ambtelijke inzet als gevolg van de pandemie. Op de andere aandachtsgebieden binnen dit taakveld is deze inzet juist lager als gevolg van diezelfde pandemie (evenementen, parkeercontroles). Voor een nadere analyse wordt verwezen naar programma 9.
We hebben ook minder uitgegeven aan diensten van derden en uitbestede werkzaamheden (€ 72.000 voordeel). Een groot deel van deze afwijking heeft te maken met de afwikkeling van de subsidieregeling “Controle op Corona Toegangsbewijzen”. We hebben minder kosten gehad dan waar oorspronkelijk van werd uitgegaan. Om dezelfde reden is ook de subsidie-inkomst vanuit de Veiligheidsregio lager dan begroot. De budgetten op het gebied van evenementen zijn maar deels besteed, omdat de landelijke regelgeving grootschalige evenementen niet toeliet. Aan de inkomstenkant hebben we enerzijds (Corona-gerelateerd) lagere leges inkomsten uit APV vergunningen en een lagere subsidie-inkomst in het kader van de CTB-regeling. Anderzijds waren er hogere inkomsten van het COA als bijdrage op de hogere personele inzet bij de opvang van vluchtelingen. Per saldo ontvingen we meer inkomsten dan verwacht (23.000 voordeel).