5.2.9 Bestuur en ondersteuning

Hoofddoelstelling

Open bestuursstijl
We willen een eigentijdse gemeente zijn; in onze dienstverlening en ook in onze bestuursstijl. De Hengelose inwoners, ondernemers en organisaties staan centraal. We focussen op zaken waar de stad aantoonbaar behoefte aan heeft. Onze bestuursstijl is open en doelgericht. We gaan samen optrekken met onze inwoners om te werken aan de oplossingen voor Hengelo. We zoeken daarvoor het gesprek met elkaar en met de samenleving en bieden ruimte om het echt samen te doen.

Bestuurlijke samenwerking
Onze bestuursstijl (open en doelgericht) is ook regionaal georiënteerd, primair gericht op de inhoud van de samenwerking. Daarbij zoeken we vervolgens de beste vorm. Dat betekent dat het principe van ‘coalitions of the willing’ voorop blijft staan, waarbij wij groot belang hechten aan het tempo en de slagvaardigheid van de samenwerking.

Dienstverlening
Bij een moderne overheid hoort een moderne dienstverlening. We gaan onze dienstverlening de komende periode nog meer vanuit de logica van de inwoners en partners vormgeven. We hebben daarvoor vijf serviceformules ontwikkeld. Zo gaan we er voor zorgen dat Hengeloërs en partners vooraf weten wat ze van ons kunnen verwachten.

Financieel
Wij streven naar een transparant en betrouwbaar financieel huishoudboekje. Uitgangspunt is een financieel gezonde gemeente met een meerjarig reëel sluitende begroting en voldoende reserves om incidentele tegenvallers op te vangen. We blijven strak sturen op de financiële huishouding van de gemeente. De lasten voor de inwoners blijven grotendeels gelijk. Er komt geen verhoging van de gemeentelijke belastingen, afgezien van de inflatiecorrectie. Dit geldt voor inwoners, bedrijven en instellingen.

Financieel overzicht

Relevante beleidsnota’s

• Financiële verordening 2018

• Nota investerings- en activeringsbeleid 2017

• Beleidsnota Integraal risicomanagement en weerstandsvermogen 2018-2022

• Nota reserves en voorzieningen 2016

• Treasurybesluit 2014

• Beleidsregels publieke taak leningen en garanties gemeente Hengelo 2014

• Nota verbonden partijen (2014)

Beleidsindicatoren

Er zijn voor dit programma geen eigen gemeentelijke beleidsindicatoren.

Kengetallen

Verbonden partijen

• Regio Twente

• Bestuurscommissie Agenda van Twente

• Regio Twente, portefeuillehoudersoverleg Financiën

• In dit programma is vooral de bestuurlijke dimensie van de samenwerking aan de orde, verwoord in de doelstellingen van taakveld 0.1 Bestuur. De inhoudelijke onderdelen van Regio Twente, zoals de GGD en de recreatieparken komen in de desbetreffende inhoudelijke programma’s terug.

• Regio Twente, Kennispunt Twente

Deze bedrijfsvoeringsonderdelen zijn voorbeelden van regionale samenwerking op de bedrijfsvoering met als doelstellingen de 3K’s, verhoging kwaliteit, vermindering kosten en kwetsbaarheid.

Taakveld 0.1. Bestuur

Wat hebben we bereikt?

Open bestuursstijl
In 2019 hebben we verder geëxperimenteerd met nieuwe uitingsvormen van open bestuurscultuur.

Bestuurlijke samenwerking
In het kader van de bestuurlijke samenwerking is in 2019 het regionale samenwerkingsprogramma "Agenda voor Twente" goed op stoom gekomen.

De gemeenschappelijke regeling Regio Twente is kritisch onder de loep genomen door de deelnemende gemeenten.

Internationale samenwerking en lobby
2019 is voor ons qua lobby een uiterst succesvol jaar geweest, zowel qua resultaten als qua breedte van de beleidsterreinen.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

Open bestuursstijl
Concreet kunnen we de volgende voorbeelden noemen (zie ook het Centrale thema): we hebben een open discussie gevoerd met de raad over de inbreng van de raad in Gemeenschappelijke Regelingen. We hebben geen standpunt ingenomen inzake het afsteken van vuurwerk in Hengelo en dit overgelaten aan onze burgers. En tenslotte hebben we besloten niet over te gaan tot het vormen van een kinderraad, maar te kiezen voor kinderinclusie; dat wil zeggen, dat kinderen tijdens een besluitvormingsproces worden gehoord en zo hun mening kunnen geven over het onderwerp.

Bestuurlijke samenwerking
In het kader van het programma ‘Agenda voor Twente 18-22’ werpen grote regionale projecten binnen de agenda, zoals het Twents fonds voor vakmanschap, hun eerste vruchten af. Mede dankzij het fundament van de Agenda voor Twente is onze regio in staat geweest om in 2019 een ‘regiodeal’ te sluiten met het Rijk. Ook de provincie is een belangrijke partner in de deze deal. Vanuit het Rijk is/komt 30 miljoen euro beschikbaar en vanuit de provincie 20 miljoen voor regionale projecten (deels al beschreven in de Agenda voor Twente) die de brede welvaart van Twente bevorderen.

Ontwikkeling Regio Twente
In 2019 zijn stappen gezet om meer focus en eenvoud te brengen binnen de gemeenschappelijke regeling Regio Twente, om op die manier de regionale samenwerking te versterken. Op basis van een advies van de kring van gemeentesecretarissen heeft het algemeen bestuur van Regio Twente besloten om de samenwerking binnen Regio Twente in de toekomst te focussen op de sociaal economische structuurversterking, samen met de andere O’s. Verder komt er een afzonderlijk samenwerkingsverband op het gebied van gezondheid en zorg (GGD, OZJT en VTT). Het AB heeft een veranderopdracht verstrekt aan het dagelijks bestuur om deze lijn uit te werken. Hierover moet in 2020 besluitvorming plaatsvinden door de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten.

Succesvolle lobby-resultaten

De lobby voor de Twentekanalen heeft in 2018 geleid tot een geslaagde aanvraag door de gemeente Hengelo binnen het Connecting Europe Facility programma waarbij een bedrag van € 10,8 miljoen is toegekend. De daarop volgende aanbesteding voor de verruiming van de Twentekanalen liep helaas mis omdat nader onderzoek naar lekkages in de Twentekanalen uitwees dat er extra miljoenen nodig waren. Een gerichte lobby samen met het bedrijfsleven bracht de minister van IenW ertoe een extra bedrag van 72 miljoen toe te kennen.

Lobby bij dezelfde minister droeg er aan bij, dat in het voorjaar van 2019 door hem werd aangekondigd, dat de werkzaamheden aan de A1 (van 2x2 naar 2x3 rijstroken) jaren naar voren worden gehaald en daarmee de bereikbaarheid van Hengelo en Twente sterk wordt verbeterd.

Ook de lobby voor de Amsterdam-Berlijnlijn voor treinverkeer liep in 2019 voortvarend. Er bestond in Twente de vrees dat het traject via Hengelo opgeheven zou worden ten gunste van een route via Arnhem. De minister heeft, o.a. na kamervragen, aangegeven dat de route via Hengelo gehandhaafd blijft. Deutsche Bahn (DB) heeft aangegeven met nieuw treinmaterieel te gaan rijden via Hengelo waardoor een tijdwinst van minimaal 30 minuten ontstaat.

Op het sociale domein heeft gerichte bestuurlijke lobby samen met andere gemeenten ertoe geleid dat er aanzienlijk meer geld komt voor de jeugdzorg.

Internationale samenwerking
Binnen het MONT netwerk werkt Hengelo actief samen met Osnabrück en Münster, op het dossier mobiliteit is een lobby traject gestart om de treinverbinding Zwolle/Hengelo/Münster sterk te verbeteren en hiervoor Europese subsidie voor te verwerven. Belangrijkste punten zijn de electrificering van het baanvak Enschede/Münster en het kunnen doorrijden op station Enschede.

Hengelo is actief binnen het Europese stedennetwerk Eurocities. In het sociaal forum neemt Hengelo deel aan diverse werkgroepen op het gebied van educatie, arbeidsmarkt en drugspreventie. In het mobiliteitsforum staan TEN-T en slimme en duurzame mobiliteit hoog op de agenda. Daarnaast zijn we nog actief op duurzaamheid en smart cities. Binnen het mobiliteits netwerk Polis neemt Hengelo deel aan een Europees project om nieuwe mobiliteitsdiensten te ontwikkelen.

Wat zijn we blijven doen?

Open bestuursstijl
Afhankelijk van de situatie zullen de uitingsvormen van een open bestuurscultuur, waarmee in 2018 en 2019 is geëxperimenteerd, worden toegepast. Daarnaast blijven op zoek gaan naar en experimenteren met nieuwe uitingsvormen.

Bestuurlijke samenwerking
We blijven actief betrokken bij de ontwikkelingen betreffende de toekomst van de Regio Twente en daarnaast uiteraard ook bij de uitvoering van het programma "Agenda voor Twente".

Internationale samenwerking en lobby
Gelet op de successen in 2019 blijven we uiteraard actief betrokken bij de diverse lobby-trajecten en deelnemen aan de internationale samenwerkingsprojecten.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

0.10.6 College van Burgemeester en wethouders (€ 683.000 nadeel)
Eind 2019 zijn de pensioenvoorzieningen van de (ex) wethouders opnieuw berekend. De huidige lage rente zorgt ervoor dat er aanzienlijk meer moet worden bijgestort dan waarmee in de begroting rekening is gehouden.

0.10.7 Bestuurlijke samenwerking (€ 65.000 voordeel)
Over het jaar 2019 is vanuit de regio een bijdrage ontvangen voor de inzet van een medewerker voor de netwerkstad. Deze bijdrage was niet geraamd.

0.10.8 Regionale/internationale samenwerking (€ 70.000 voordeel)
Het voordeel op dit subtaakveld is het gevolg van minder uren inzet als gevolg van ziekte.

Taakveld 0.2. Burgerzaken

Wat hebben we bereikt?

Wij willen open, vriendelijk en duidelijk met onze klanten communiceren. Uit de resultaten van een in november 2019 uitgevoerd klanttevredenheidsonderzoek blijkt dat ons dat ook daadwerkelijk lukt. Zowel de klanten die belden als de klanten die onze balie bezochten gaven ons op aspecten als vriendelijkheid, behulpzaamheid en begrijpelijkheid cijfers die gemiddeld uitkwamen tussen de 8,5 en de 9.

Door een sterke afname van het aantal aanvragen voor paspoorten en ID-kaarten is het aantal bezoekers aan de balie in 2019 drastisch afgenomen. Tegelijkertijd wordt het baliewerk steeds ingewikkelder en is er veel aandacht nodig voor het verschaffen van duidelijke informatie via KCC en website. Dat maakte een doorontwikkeling van de afdeling Burgerzaken noodzakelijk. Sinds 1 maart 2019 zijn enkele taken verschoven en werkt de afdeling vanuit twee clusters: cluster Frontoffice en Cluster Burgerzaken. Het cluster Frontoffice houdt zich bezig met producten die onder de flitsformule vallen, het cluster Burgerzaken met de overige formules. De afdelingsnaam is nog niet gewijzigd, maar dat gaat in 2020 gebeuren.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

• In de aanloop naar de nieuwe website van de gemeente hebben we extra aandacht besteed aan de leesbaarheid van alle digitale producten en diensten.

• Bij het nemen van bepaalde besluiten is functiescheiding toegepast tussen adviseur en beslisser. Daardoor is de motivering van deze besluiten verbeterd.

• Samen met het Kennispunt Twente hebben we in november een onderzoek uitgevoerd naar de klanttevredenheid van de inwoners die onze balie bezochten of ons KCC belden.

Wat zijn we blijven doen?

• Informatie verschaffen via KCC en website.

• Vastleggen, verstrekken en bijhouden van gegevens over inwoners in de Basisregistratie Personen (BRP).

• Behandelen van aanvragen voor van reisdocumenten en rijbewijzen en het verstrekken daarvan.

• Organiseren van verkiezingen.

• Uitvoeren van naturalisatieprocessen.

• Voltrekken van huwelijken en geregistreerde partnerschappen.

• Uitvoeren van de Wet op de Lijkbezorging en bijhouden begraafplaatsadministratie.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

0.20.1 Bevolking ( € 203.000 nadeel)
De op dit sub-taakveld verantwoorde personeelslasten zijn ruim 110.000,- hoger dan geraamd hier staat tegenover dat de personeelslasten die vanuit bevolking ten laste van de sector zijn gebracht met hetzelfde bedrag lager zijn. Hier is sprake van een verschuiving van de lasten.

In 2019 hebben naast de Statenverkiezingen in combinatie met de waterschapsverkiezingen ook de verkiezingen voor het Europese parlement plaats gevonden. Per saldo is er ruim 90.000,- meer uitgegeven dan geraamd.

0.20.3 Vastgoed ( € 108.000 nadeel)
Er zijn door de medewerkers van de afdeling geo-informatie op dit sub-taakveld meer uren geschreven doordat er gewerkt is aan de koppeling van gemeentelijke registraties met de Basisregistratie Grootschalige Topografie. Over het totaal bezien lopen de raming en de verantwoorde uren nauwelijks uit elkaar en is hier sprake van een verschuiving van uren.

Taakveld 0.4. Dienstverlening (Overhead)

Wat hebben we bereikt?

We zijn verder gegaan met het implementeren van de vijf serviceformules gericht op het verbeteren van de gemeentelijke dienstverlening.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

Wegwijsformule
We hebben in 2019 de focus gelegd op het verder verbeteren van het MijnHengelo portaal gericht op de snelservice formule en de wegwijsformule.

Uitkeringsgerechtigden kunnen onder andere via MijnHengelo.nl het volgende inzien: welke openstaande taken de uitkeringsgerechtigde heeft. Deze taken kunnen vervolgens digitaal worden afgehandeld.Wat de eerstvolgende betaaldatum isWelke bedragen zijn overgemaakt .

Binnen het fysieke domein zijn we bezig geweest met het in kaart brengen van de processen die aangepast dienen te worden om te voldoen aan de nieuwe wettelijke kaders en de serviceformules. In hoofdstuk 5 wordt hier meer over toegelicht.

Stadhuis
Het formule-denken is ook toegepast bij de inrichting van het nieuwe stadskantoor. Voor de producten die tot de Cocreatieformule behoren, zijn ontmoetingsruimtes gecreëerd waarin we inwoners, instellingen, ondernemers etc. kunnen ontvangen en creatief kunnen samenwerken. Er zijn ook ruimtes aanwezig om de producten die vallen onder de Wegwijsformule optimaal te kunnen ondersteunen. Door onze producten te implementeren volgens de Flitsformule en omdat onze inwoners digitaal vaardiger worden zijn minder fysieke balies benodigd.

Website
In 2019 is er een nieuwe website gemaakt gericht op de toptaken van de gemeente Hengelo. Ingericht volgens de ‘’logica van de Hengeloër’’ en dus de serviceformules. De nieuwe website is conform de nieuwe huisstijl en past bij de uitstraling van het stadhuis.

Wat zijn we blijven doen?

Voor veel producten en diensten leveren we al jaren een goede dienstverlening. Alles wat we daar geleerd hebben. is ingezet om de dienstverlening te verbeteren voor die producten en diensten waar het nodig is.

Voorbeelden van producten en diensten waar we het goed doen en de werkwijzen en uitgangspunten die we daar hanteren gaan gebruiken voor het verbeteren van andere producten zijn onder andere:

• de telefonische bereikbaarheid van ons klantencontactcentrum;

• MijnHengelo.nl – selfservice en informatievoorziening op maat voor verschillende doelgroepen;

• e-Formulieren – voor de meeste producten is een handig digitaal aanvraagformulier beschikbaar;

• Afhandelen van vragen via Whatsapp – in plaats van de telefoon zoeken Hengeloërs steeds vaker contact met de gemeente via andere moderne communicatiehulpmiddelen.

De traditionele kanalen zoals de balie, post en telefoon zijn uiteraard ook blijven bestaan om met ons te communiceren. De ambtelijke organisatie heeft een open houding aangenomen ten opzichte van de bevolking en is verander-bereid. De communicatie vanuit de organisatie is pro actief geweest, via diverse kanalen: traditionele en nieuwe media. We zijn daarnaast begonnen met het vormgeven van beleid om in de toekomst stukken officiële besluiten digitaal te kunnen versturen.

Wat heeft het gekost?

Analyse salariskosten 2019

De salariskosten waren in 2019 bijna 3 mln. lager dan geraamd. Dit is gevolg van incidentele vacatureruimte en de terughoudendheid bij de invulling van vacatures binnen de sectoren dienstverlening en middelen in afwachting van de verdere doorontwikkeling. Hier staat tegenover dat er ruim 3,5 mln. meer aan capaciteit is ingehuurd dan begroot. Naast deze lasten hebben er een aantal verrekeningen met de reserve organisatieontwikkeling plaats gevonden als gevolg van het generatiepact en personele besluiten. De totale overschrijding op de personele lasten blijft per saldo beperkt tot nog geen 2 ton ofwel nog geen 0,4% van de raming .

Financiële toelichting

0.40.1 Directie ( € 183.035 voordeel)
Het voordeel op de budgetten van de directie kent een aantal oorzaken, allereerst de niet ingevulde vacatureruimte die er is geweest bij concern control en bij de stafondersteuning en daarnaast is er een voordeel op de budgetten voor de grafische producten (voormalig Grafisch servicecentrum).

0.40.2 Dienstverlening ( € 709.000 voordeel)
Omdat in 2019 de volledige gemeentelijke organisatie gehuisvest was in het pand aan de Hazenweg is er aan belasting, energie en onderhoud ruim 2 ton minder uitgegeven dan geraamd.

Voor de digitalisering van het gemeentelijk bouwarchief is 2 jaar (2019-2020) jaarlijks € 250.000,- extra beschikbaar. Dit proces is moeizaam van start gegaan wat er voor heeft gezorgd dat een groot deel van het budget van 2019 (circa 2 ton) niet is gebruikt. Hiervoor is inmiddels een verzoek tot budgetoverheveling gedaan.

Zoals aangegeven bij 0.20.1 Burgerzaken heeft er een verschuiving van circa een ton aan personeelslasten plaatsgevonden ten gunste van de sector Dienstverlening.

Naast al deze meevallers in de kostensfeer is er ook nog sprake geweest van extra inkomsten ad €273.000, vanuit de dienstverlening ICT aan Oldenzaal en de SWB.

0.40.8 Fysiek ( € 119.000 voordeel)
Er is sprake van een voordeel in baten door vergoedingen voor personeel en schadevergoedingen voor schade aan eigendommen. Aan de lastenzijde zijn er hogere lasten door het deels herstellen van deze schades en inhuur van personeel en lagere lasten door onder meer minder opleidingskosten en aanwezige vacatureruimte.

0.40.9 Doorberekende overhead (259.000 nadeel)
De onderstaande tabel laat zien dat zowel bij de investeringen als bij de grondexploitaties het aantal uren achterblijft bij de begroting. Deels wordt dit veroorzaakt doordat de vacatures tijdelijk zijn ingevuld met inhuur derden. Deze verschuiving van kosten is nagenoeg neutraal en komt overeen met het beeld van de analyse van de salarissen.

Taakveld 0.5. Treasury

Wat hebben we bereikt?

We hebben de renterisico's verlaagd door voor lange duur financieringen aan te trekken tegen gunstige voorwaarden. We hebben de liquiditeitsprognose geanalyseerd en in modellen gestructureerd. Daarbij blijken de grote beïnvloeders, grondexploitaties en nieuwe of vervangingsinvesteringen over de P&C-rapportageperiode van 4 jaren goed te bepalen. Maar voor financiering is een langere doorkijk nodig. Deze doorkijk gaat verder aandacht krijgen.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

We hebben in 2019 onze voorlopige korte financieringen, voor o.a. het nieuwe stadhuis, omgezet in lange geldleningen, die beter aansluiten bij de langlopende investeringen waarvoor de financiering nodig was. We hebben hier zeer gunstige leningvoorwaarden kunnen realiseren. Daarmee hebben we het renterisico verkleind en voor langere duur de gemiddelde rente van onze geldleningen verder omlaag gebracht.
We hebben ons volume uitgezette leningen verder teruggebracht door geen nieuwe geldleningen meer te verstrekken en door mee te gaan in verzoeken van organisaties die de geldlening wilden aflossen.
We hebben daar waar dit nog moest gebeuren hypothecaire zekerheden vastgelegd.

Wat zijn we blijven doen?

We hebben de rentemarkt gevolgd en hier onze besluiten voor aantrekken van middelen mede op gebaseerd. We beheersen de leningenportefeuille en hebben energie gestoken in de communicatie met geldnemers over de geldlening en de potentiële bedrijfsvoeringsrisico's aan hun zijde. De deelnemingen volgen we. In de Eerste Beleidsrapportage 2019 hebben we de dividenden bijgesteld.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

0.50.0 Treasury (€ 331.000 nadeel)
Lasten: € 139.000 nadeel incidenteel.
Jaarlijks beoordelen we de risico's op het innen van elke vordering uitstaande geldleningen. De systematiek hiervoor is herzien. De herbeoordeling leidt tot een incidenteel nadeel. Dit zijn we nog niet kwijt, maar in de voorziening houden we al wel rekening met een eventueel verlies (€ 483.000 nadeel).

In 2019 hebben we twee geldleningen aan woningcorporatie Ons Huis afgestoten. Wij leenden van de bank en leenden door aan Ons Huis. Nu leent Ons Huis rechtstreeks van de bank. We hadden eind 2018, toen dit nog niet bekend was, een rentelast, te betalen aan de bank, opgenomen van € 211.000. Deze vervalt door de contractherziening (€ 211.000 voordeel). Zie ook baten hierna.

We hadden de te betalen rente kort geld al afgeraamd in de beleidsrapportage. Ook het laatste deel van € 20.000 is niet aangesproken (€ 20.000 voordeel). Afboekingen van diverse crediteuren en schulden en overige renteverschillen (€ 45.000 voordeel). De doorbelasting van te betalen renten naar de andere programma's naar rato van de investeringen in dat programma viel hoger uit, dan geraamd (€68.000 voordeel). Dit is voor de andere programma's een nadeel op kapitaallasten en voor de totale exploitatie neutraal.

Baten: € 192.000 nadeel incidenteel.
Aan de batenkant werkt de contractherziening met Ons Huis (zie lasten) ook door bij de rentevordering op Ons Huis. Ook die vervalt (€ 214.000 nadeel).
Met één vereniging is het leningcontract zonder schade beëindigd nadat we de lening al in de verliesvoorziening hadden opgenomen. Bij de afsluiting hebben we alsnog achterstallige rente ontvangen (€ 31.000 voordeel). De baten uit ambtenarenhypotheken en aangetrokken kasgeldleningen vielen lager uit (€ 9.000 nadeel).

0.50.2 Deelnemingen (€ 19.000 voordeel)
In de afhandeling van onze projectrol in de bouw van de backbone in het warmtenet is een incidentele bate van € 5.000 doorberekend aan Firan. Van Crematoria is een nabetaling 2018 ontvangen van € 14.000. De bate is structureel van aard.

Taakvelden 0.61. – 0.64 Belastingen

Wat hebben we bereikt?

We hebben dekkingsmiddelen verkregen voor de uitvoering van gemeentelijke taken.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

We hebben belastingen geheven zoals vastgelegd in de begroting en de belastingverordeningen.

Wat heeft het gekost OZB-woningen en OZB-niet-woningen?

Financiële toelichting

0.62.1 OZB niet woningen ( € 165.000 voordeel)
De opbrengst is 1,25% hoger dan de geraamde opbrengst van € 13 mln als gevolg van verbouw en nieuwbouw bedrijven (structureel voordeel € 165.000).

Wat heeft het gekost parkeerinkomsten?

Financiële toelichting

0.63.1 Parkeerinkomsten (€ 187.000 voordeel)
We hebben meer inkomsten uit parkeervergunningen (€ 140.000). Dit lijkt een structureel effect te zijn en zal naar alle waarschijnlijkheid versterkt worden door onder andere de verhuizing van het ambtelijk apparaat naar de binnenstad. Ook inkomsten uit straatparkeren en de parkeergarage zijn licht hoger dan verwacht. De inkomsten uit fiscale naheffing zijn in de 1^e en 2^e Berap neerwaarts bijgesteld (€ 55.000) en komen uiteindelijk nog iets lager uit. Ook dit lijkt een structureel effect wat we betrekken bij de eerstvolgende Beleidsbegroting.

Wat heeft het gekost hondenbelasting en precariobelasting?

Financiële toelichting

0.64.2 Precariobelasting (€ 71.000 nadeel)
Het nadeel wordt veroorzaakt door teruglopende inkomsten. De heffing heeft op verschillende belastbare feiten betrekking waardoor er geen afzonderlijke oorzaak uitspringt. Dit lijkt een structureel effect wat we betrekken bij de eerstvolgende Beleidsbegroting.

Taakvelden 0.7. – 0.10 Financiën

Wat hebben we bereikt?

In de begroting 2019 hebben wij uitgesproken dat we streven naar een transparant, robuust en betrouwbaar huishoudboekje. Wij kunnen stellen dat dit het afgelopen jaar is gelukt, zoals blijkt uit een jaarrekening 2018, die sloot met een positief resultaat van 12 mln en de voor 2020 opgestelde, structureel sluitende (meerjaren)begroting.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

In de begroting hebben we aangekondigd dat met name de tekorten in het sociaal domein de nodige aandacht zou moeten krijgen, hiervoor is een interventieprogramma opgesteld. Voor de inhoud hiervan wordt verwezen naar het centrale beleidsthema: Sociaal Domein en programma 6. Daarnaast zijn we in 2019 gestart met het project "Verbeteren Planning en Control cyclus". Het doel van dit project is een betere sturing en beheersing. Het ontwikkelen van een dashboard gericht op de bedrijfsvoering maakt hier onderdeel van uit.

Wat zijn we blijven doen?

Wij houden grip op het financiële huishoudboekje en op de algemene reserve. Voor de tarieven blijft het principe van volledige kostendekkendheid gelden. Door doeltreffend en doelmatig te werken, blijven ze voor de inwoners, bedrijven en instellingen zo laag mogelijk. Externe subsidies verwerven, realiseren en verantwoorden. Wij blijven de mogelijkheden tot cofinanciering door andere overheden en partners optimaal benutten, wat heeft geleid tot de hoogste Europeese subsidie per hoofd van de bevolking in het afgelopen jaar. We zorgen voor inzichtelijke financiën voor inwoners en ondernemers. Er wordt continu gestreefd om onze planning- en controlcyclus verder te ontwikkelen en te digitaliseren. Via de Beleidsrapportages en de Jaarstukken blijven we de gemeenteraad informeren over de belangrijkste afwijkingen op beleidsinhoudelijk en financieel gebied ten opzichte van de begroting.

Wat heeft het gekost Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds?

Financiële toelichting

Gemeentefondsuitkering (€ 1.396.000 voordeel)
De mutaties uit de decembercirculaire 2019 van het gemeentefonds konden niet worden verwerkt in de begroting 2019 in verband met de te late beschikbaarheid van deze circulaire. In de raadsbrief over deze decembercirulaire (zaaknummer 3002999) bent u uitgebreid geïnformeerd over de afzonderlijke mutaties. Voor 2019 is de gemeentefondsuitkering circa 1,4 miljoen (incidenteel) hoger. Voor ongeveer de helft wordt dit veroorzaakt door extra middelen voor het klimaat en de kerkenvisies. De andere helft is met name het gevolg van de aanpassing van de aantallen van de verschillende verdeelmaatstaven en het beschikbaar stellen van de verdeelreserve door het Rijk.

Wat heeft het gekost Overige baten en lasten?

Financiële toelichting

0.80.1 Onvoorziene uitgaven ( € 63.000 voordeel)
Van het oorspronkelijk budget van € 166.000 is via een begrotingswijziging een bijdrage van € 103.300 beschikbaar gesteld voor de processierups en herstel speeltuinen. Op het resterend budget van € 62.700 (incidenteel voordeel) is geen beroep gedaan.

0.80.5 Begrotingstechnische correctie ( €865.000 nadeel )

Onderdeel Begrotingsechnische correctie (€ 420.000 nadeel)
De verhuizing van de ambtenaren naar de binnenstad heeft in februari 2020 plaatsgevonden, waardoor de efficiencystaakstelling nieuwbouw stadskantoor in 2019 voor ongeveer de helft kon worden geëffectueerd. Het nog niet volledig kunnen invullen van de opgelegde bezuininging betekend voor 2019 een incidenteel nadeel van € 285.000. Ingaande 2020 is deze taakstelling volledig ingevuld. De invulling van de taakstelling op de ambtelijke organisatie en efficiency van uitvoering taken (Kadernota 2019-2022;19-NB-5), heeft in 2019 langer geduurd dan oorspronkelijk de bedoeling was (incidenteel nadeel van € 200.000), maar is ingaande 2020 ook volledig ingevuld.

De toegekende middelen op de stelpost voor duurzaamheid zijn niet volledig ingezet. In het coalitieprogramma is opgenomen dat jaarlijks een deel van het budget beschikbaar is voor investeringen. Het beschikbaar gestelde bedrag voor de jaarschijf 2019, € 50.000, is niet aangewend. Dat wil zeggen dat de investeringen in duurzaamheid op andere wijze tot stand zijn gekomen, zoals de plaatsing van zonnepanelen op het Twentebad. De extra beschikbaar gestelde middelen hoefden hiervoor niet te worden aangesproken.

De stelpost Spoorfietsen (€ 25.000 voordeel) is betrokken in het budgetoverhevelingsvoorstel van 2019 naar 2020. De uitvoering van het externe project spoorfietsen kon nog niet in 2019 gerealiseerd, omdat niet alle (ruimtelijke) procedures op tijd konden worden doorlopen. De verwachting is dat de middelen in 2020 alsnog besteed gaan worden.

De stelpost flexibele overhead (€ 16.000 voordeel) valt incidenteel vrij.

Een deel van de BTW overhead (€ 53.000 nadeel) kan waarschijnlijk niet worden teruggevorderd bij de specifieke uitkering stimulering sport (SPUK), daarom is hiervoor een voorziening opgenomen. Daarnaast zijn er incidentele voordelen als gevolg van opheffen oude balansposten (€ 15.000 voordeel) en uit controle van de BTW aangifte 2018 is nog een incidenteel bedrag te vorderen (€ 12.000 voordeel). Uiteindelijk is er in de sfeer van de BTW een nadeel van € 26.000.

Onderdeel saldo urenverantwoording ( € 274.000 nadeel)
Het incidenteel nadeel wordt veroorzaakt doordat er minder uren zijn doorbelast naar producten dan begroot. Dit wordt mede veroorzaakt door ziekte. Voor een nadere analyse van de loonkosten verwijzen we naar subtaakveld 0.4.

Onderdeel boventallig personeel en gedetacheerden ( € 202.000 nadeel)
De personeelslasten worden op basis van vastgesteld beleid begroot voor uitsluitend de vastgestelde formatie, waarbij de salarislast wordt bepaald op het schaalbedrag van de voorlaatste periodiek. Voor bovenformatieven wordt op grond daarvan geen bedrag geraamd in de begroting. De werkelijke lasten vormen daarmee per definitie een overschrijding.

0.80.7 Externe subsidieverwerving (€ 46.000 voordeel)
Incidenteel voordeel op ambtelijke uren, voornamelijk omdat er een correctie van de uren van 2017 en 2018 heeft plaatsgevonden ten laste van het investeringsproject coördinatie haven (incidenteel voordeel € 46.000).

0.80.8 Stelposten gemeentefonds (€ 148.000 voordeel)
De middelen voor de incidentele stelpost Inburgering taalniveau en veranderopgave zijn niet ingezet (voordeel ruim € 84.000) en zijn betrokken in het budgetoverheveling(svoorstel) van 2019 naar 2020. Er is eenmalig geen beroep gedaan op de structurele stelpost Ambulantisering GGZ (voordeel € 63.000).

Financiële toelichting taakveld 0.9 Vennootschapsbelasting

De inventarisatie van de activiteiten over 2019 op basis van de huidig bekende gegevens en de huidige feiten en omstandigheden laten zien dat er geen vennootschapsbelastingplicht over 2019 bestaat.

Wat heeft het gekost Mutaties reserves?

Financiële toelichting

980.4 Mutaties programma 4
Het nadeel van € 107.000 aan onttrekking op de reserve onderwijshuisvesting wordt veroorzaakt door de volgende twee factoren. Allereerst zijn de daadwerkelijke lasten voor onderwijshuisvesting welke aan de reserve onderwijshuisvesting worden onttrokken zijn in 2019 € 280.000 lager uitgevallen o.a. door een voorstel tot budgetoverheveling van € 232.000 voor de verbouwing van het pand van Saxion op het scholeneiland om de nieuwe VO-school (SVPO Hengelo) te kunnen huisvesten. Daarnaast heeft uw raad besloten de reserve onderwijshuisvesting ultimo 2019 op te heffen. Het resterende saldo van de reserve onderwijshuisvesting ultimo 2019 van € 1,410 miljoen is conform besluitvorming toegevoegd aan de algemene reserve. Begroot was een resterend saldo van ruim € 1,236 miljoen per saldo een voordeel van € 173.000.

980.5 Mutaties reserve programma 5
In het afgelopen jaar is er sprake geweest van zowel een niet graamde dotatie in de bestemmingsreserve onderhoudswerkzaamheden schouwburg als in de reserve compensatie bomenverordening

Bij de resultaatbestemming 2018 is besloten een bestemmingsreserve onderhoudswerkzaamheden schouwburg te vormen en het in 2018 niet bestede budget van € 538.000 hierin te storten. Deze middelen kunnen pas worden ingezet nadat o.a. het pand van de schouwburg is overgedragen aan de gemeente.

We storten een bedrag van € 57.000 in de reserve. We hebben dit jaar dit bedrag van derden ontvangen met betrekking tot bomencompensatie vanuit de bomenverordening welke in afwachting van besteding worden gestort in deze reserve

9.80.6 Mutaties reserves programma 6
Bij de resultaatbestemming 2018 is besloten om een reserve “Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang te vormen. Deze reserve wordt ingezet om de toekomstige verwachte tekorten op beschermd wonen en maatschappelijke opvang deels op te kunnen vangen en om in 2019 en 2020 voorzieningen binnen de WMO te ontwikkelen die de instroom in beschermd wonen zullen verminderen in 2021 en verder. Het van de gemeente Enschede ontvangen overschot uit 2018 van € 2.068.745 voor de uitvoering van het convenant Beschermd wonen, opvang en begeleiding kwetsbare burgers is hieraan gedoteerd.

980.7 Mutaties reserves programma 7

Proeftuin Nijverheid aardgasvrij
Zoals uit de toelichting bij de algemene reserve saldobestemming 2018 wordt aangegeven, is, in 2018 het eerste deel van de rijksbijdrage van € 3,1 mln. voor de Proeftuin Nijverheid aardgasvrij ontvangen en uiteindelijk in 2019 gestort in een daarvoor ingerichte reserve. Daarnaast is in 2019 de tweede tranche ad € 1,1 mln. zoals begroot ontvangen en eveneens in deze reserve gestort

Bij de reserve bodemsanering heeft een onttrekking plaatsgevonden (€ 800.000) welke in 2016 reeds is goedgekeurd door de raad ter dekking van de kosten van de aanleg van het Warmtenet Hengelo.

9.80.9 Mutaties reserves programma 9
Allereerst wordt hieronder ingegaan op de saldobestemming van Jaarstukken 2018. Dit geeft een helder inzicht in de onderstaande verklaringen bij de reserves die in deze bestemming zijn bettrokken.

Algemene reserve saldobestemming 2018 (€ 12.239.000 voordeel)
De werkelijke boeking van het jaarrekeningssaldo 2018 (€ 12.239.000) vindt in het boekjaar 2019 plaats als onttrekking aan de algemene reserve. Het saldo is toegevoegd aan de volgende reserves conform het bestemmingsvoorstel in de Jaarstukken 2018:

Algemene reserve (€ 6.853.000 nadeel)
Het restant rekeningresultaat 2018 is toegevoegd aan de algemene reserve (nadeel € 5.102.000). Als gevolg van de budgetoverheveling van 2018 naar 2019 is ruim € 1.010.000 (nadeel) toegevoegd aan de algemene reserve.

In werkelijkheid is in het kader van de budgetoverheveling een lager beroep op de algemene reserve, waardoor een nadeel ontstaat van bijna € 179.000. Dit nadeel is het resultaat van de volgende onderdelen. De daadwerkelijke start van de pilot perspectiefjaar werkloze jongeren heeft vertraging (nadeel € 125.000) opgelopen ten opzichte van de oorspronkelijk geplande start in 2018, waardoor de pilot langer zal doorlopen. Zie ook het budgetoverhevelingsvoorstel 2019. Daarnaast zijn er geen uitgaven geweest in het kader van Duurzaamheid (€ 31.000 nadeel) en zijn minder uitgaven gemaakt voor de bommenkaart (ruim € 22.000 nadeel).

In de 1e Beleidsrapportage 2019 is er voor Innovatiemaatregelen Wmo & Jeugd bijna € 453.000 beschikbaar gesteld als onttrekking uit de algemene reserve. De werkelijke onttrekking was € 56.000, zodat het om een nadeel gaat van bijna € 397.000. In de raadsbrief 'Voorstel inzet middelen innovatie, preventie en versnelling sociaal domein' (zaaknummer 3002129) bent u hierover al uitgebreid geïnformeerd.

Als gevolg van het opheffen van de reserve onderwijshusivesting is bijna € 173.000 (nadeel) meer gestort in de algemene reserve dan begroot. Zie hiervoor de verklaring bij de reserve onderwijshuisvesting.

Op basis van eerdere besluitvorming is er nog een bedrag van € 8.000 (voordeel) onttrokken uit de algemene reserve voor gemaakte kosten naar aanleiding van Klaos an de Brug.

Reserve Grex algemeen (€ 2.801.000 nadeel)
De reserve grondexploitatie is in de actuele herziening met 2,8 mln verbeterd daardoor wordt er meer gedoteerd in de reserve grondexploitatie. De oorzaken zijn voornamelijk de nog niet in exploitatie genomen gronden zijn opnieuw getaxeerd en vallen 1,9 mln gunstiger uit. De grondexploitatie BXL is met 9,0 mln verbetert daarvan is 23% voor het deel van de Gemeente Hengelo. De overige bedrijventerreinen zijn meer uitgefaseerd en dit kost 1,3 mln. De erfpacht valt € 200.000 hoger uit dan geraamd.

Reserve vastgoedbedrijf (471.000 voordeel)
Het voornaamste deel van de ontrekkingen uit de reserve vastgoed wordt veroorzaakt doordat een aantal panden in afwachting van de verkoop zijn ondergebracht binnen het vastgoedbedrijf. De exploitatie- en verkoopkosten van deze panden zullen bij verkoop weer verrekend worden met de eventuele verkoopresultaten.

Reserve decentralisatie-uitkeringen (€ 488.000 nadeel)
In 2019 zijn wij gestart met de voorbereiding van de pilot veranderopgave inburgering. Echter de daadwerkelijke onttrekking uit de reserve decentralisatie-uitkeringen zal pas in 2020 plaatsvinden (nadeel € 75.000). Daarnaast zijn in de Jaarstukken 2018 de volgende middelen gereserveerd middels bestemming van het jaarrekeningssaldo: onderuitputting rijksuitgaven 2018 (€ 368.000 nadeel), schulden en armoede (45.000 nadeel) en Informatieplicht energie besparende maatregelen (€ 13.000 nadeel). Er zijn geen extra kosten gemaakt voor de informatieplicht en daardoor zijn de middelen uit de reseve niet ingezet en vallen vrij (€ 13.000 voordeel). Dit betreffen incidentele effecten.

Reserve organisatieontwikkeling (€ 117.000 nadeel)
Het incidenteel nadeel wordt veroorzaakt door onttrekking van personeelslasten conform door een eerder genomen directiebesluit.