5.2.5 Sport, cultuur & recreatie

Hoofddoelstelling

Sport
Wij vinden het belangrijk dat alle Hengeloërs, jong en oud, genoeg bewegen. Uiteraard maakt iedereen die keuze zelf, maar wij willen daar graag bij ondersteunen. Dat doen wij door overal in de stad goede en veilige onderkomens te bieden aan sportverenigingen. Ook steunen wij de vrijwilligers binnen de clubs en zorgen dat alle basisschoolleerlingen kennismaken met verschillende sporten.

Kunst en cultuur
Wij willen graag dat iedereen in Hengelo kan genieten van kunst en cultuur. Niemand is hetzelfde; ieder z’n eigen smaak. Daarom willen we graag een aanbod dat afwisselend is én van goede kwaliteit. Mensen moeten uiteraard weten waar zij dat aanbod kunnen vinden, maar ook hoe zij zélf aan de slag kunnen gaan op het gebied van kunst en cultuur. Wij dragen daaraan bij door bijvoorbeeld culturele instellingen te subsidiëren of gebouwen te verhuren.

Openbaar groen
We willen voor onze bewoners en bezoekers een openbare ruimte die aantrekkelijk is en die klaar is voor de toekomst. Iedereen moet de buitenruimte kunnen gebruiken en iedereen moet er volop van kunnen genieten.

Financieel overzicht

Relevante beleidsnota’s

• Kadernota Sport en Bewegen (2017)

• Kunst- en cultuurvisie Hengelo 2014-2020

• Kwartier maken voor de Collectie Hengelo (2008)

• Beleidsnota Cultuurhistorisch Erfgoed 2014-2022

• Nota Vrijetijdseconomie 2011-2021

• Horecavisie (2016)

• Vitale coalities (2008)

• Nota Snippergroen (2015)

• Groenplan Hengelo (2015)

• Bomenverordening (2018)

• Evaluatie cultuurvisie (2019)

• Meerjarenplan gezondheid (2019)

• Een nieuwe focus op preventie (2019)

Beleidsindicatoren

Kengetallen

Verbonden partijen

Gildebor en SWB
Gildebor draagt bij aan het programma door het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en de sportaccommodaties.

Regio Twente, portefeuillehoudersoverleg Vrijetijdseconomie
De regio Twente (in de vorm van het Bestuurlijk Overleg Sport) draagt bij aan het programma door onderlinge afstemming, kennisdeling en samenhang te bevorderen. Eind 2017 is er een regionale notitie ‘Sport en Bewegen in Twente’ gemaakt en onderschreven door alle 14 Twentse gemeenten.

Regio Twente, portefeuillehoudersoverleg Sport
Regio Twente draagt bij aan het programma door het beheer en onderhoud van de recreatieparken. Regio Twente draagt bij aan het programma door het bevorderen van recreatie en toerisme.

Taakveld 5.1. Sportbeleid en activering

Wat hebben we bereikt?

We hebben specifieke (doel)groepen in Hengelo geïnformeerd over en aangezet tot (meer) sport en beweging, dit om te stimuleren dat zoveel mogelijk inwoners van Hengelo (blijven) sporten en bewegen en worden aangezet tot een actieve leefstijl. Hierom zijn sport- en beweegaanbieders ondersteund met specifieke subsidies, kennis en de inzet van professionals zoals combinatiefunctionarissen sport. Uit een evaluatieonderzoek van eind 2019 onder de groepsleerkrachten van de basisscholen kreeg het team van Hengelo sport een rapportcijfer 9!

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

We hebben in regionaal verband een bidbook ingediend om de Special Olympics in 2022 naar Twente te halen. Hiermee wordt invulling gegeven aan de thema's ‘meedoen door kwetsbare doelgroepen/gehandicaptensport’, ‘sport en bewegen voor een vitale en gezonde samenleving’ en ‘talentherkenning, ontwikkeling en ondersteuning’. Het bidbook is zeer goed ontvangen door de landelijke commissie. De Twentse gemeenten hebben geld beschikbaar gesteld om de special Olympics in 2022 mogelijk te maken. De beslissing of Twente de spelen gegund krijgt, volgt in het voorjaar van 2020.

Doordat de subsidieregeling in 2019 verruimd is hebben we een bredere doelgroep weten te bereiken en we daardoor meer (kwetsbare) mensen aan het sporten en bewegen hebben gekregen. Tevens is de sociaal activeringsmakelaar verbonden aan het project Passend Sporten van de stichting FC Twente Scoren in de wijk; waardoor kwetsbare jongeren (en hun ouders) beter begeleid konden worden richting een passende sport.

Op basis van een ondertekende intentieovereenkomst met betrokken partijen hebben we besloten mee te doen aan de landelijke regeling Lokale Sportakkoorden. Er is een onafhankelijke sportformateur aangesteld die in oktober een startbijeenkomst heeft georganiseerd om te komen tot een lokaal sportakkoord. Daarbij waren sportverenigingen, zorgprofessionals, welzijn, onderwijs, commerciële sportaanbieders en andere betrokkenen aanwezig.

Binnen het project 'Gezonde Toekomst Dichterbij' is veel aandacht geweest voor het stimuleren van bewegen. Er zijn diverse beweegactiviteiten uitgevoerd in samenwerking met verschillende partijen, zoals Scoren met Gezondheid en Kansrijker met sport. Daarnaast zijn er diverse activiteiten/projecten opgestart op het gebied van sport en bewegen zoals: Old Stars, zwemmen voor mensen met dementie, workshop positief coachen, Fit Wakker; er is een materialenbox ontwikkeld voor wijkcentra e.d.

We hebben topsport en talentontwikkeling gestimuleerd, door de FBK-Games een structurele financiële bijdrage toe te kennen en door het Regionaal Trainingscentrum Zwemmen in het Twentebad te faciliteren. We zijn gestart met de pilot combinatiefunctionaris FBK breedtesport; deze functionaris heeft een begin gemaakt met het (laten) organiseren van laagdrempelige loop/wandelactiviteiten en deze te verbinden met de FBK.

We hebben ons ingezet op de preventieve inzet van sport en bewegen op het terrein van (jeugd)zorg en Wmo door ontwikkelen en borgen. We dagen partners uit om zelf met ideeën te komen.

De trend is dat sporters steeds meer onafhankelijk van verenigingen sporten. Daarom zetten wij meer in op het faciliteren van sporten en bewegen in de openbare ruimte door het creëren van een meer beweegvriendelijke omgeving. Vanuit het sportbeleid hebben we daarom onze input geleverd bij een aantal initiatieven/projecten m.b.t. de (her)inrichting van de openbare ruimte om deze (meer) geschikt te maken voor sport en bewegen.

We hebben subsidies verstrekt op basis van de subsidieregelingen en zo hebben onder andere 46 sportverenigingen voor hun ruim 7500 jeugdleden subsidie ontvangen. We hebben de subsidieregeling enigszins verruimd, zodat meer sportkennismakingsactiviteiten van verenigingen onder de regeling vallen en we daardoor meer (kwetsbare) mensen aan het sporten en bewegen krijgen.

Wat zijn we blijven doen?

Er was in 2019 wederom een uitgebreid sportkennismakingsaanbod op het (speciaal) basisonderwijs. Dit is uitgevoerd door Hengelo Sport op het reguliere basisonderwijs en door de stichting FC Twente Scoren in de Wijk en door het programma special Heroes op het speciaal onderwijs. Door de inzet van een dagdeel van een combinatiefunctionaris sport op Attendiz zijn kwetsbare jongeren ondersteund bij sport en bewegen.

Via de verschillende buurtsportcoaches/combinatiefuncties sport zijn er veel verschillende sportactiviteiten georganiseerd en aangeboden en zijn sportverenigingen ondersteund bij het aanbieden van sportaanbod voor kwetsbare doelgroepen.

Er zijn diverse projecten zoals 'Judo4life', 'Hengelo in Beweging', 'Cool2Bfit', 'Gezond Gezin', 'Voel je Goed', 'zwemmen voor mensen met een beperking', 'Zeker Bewegen', 'Kickboksen voor kwetsbare jongeren' voortgezet. Ook het programma 'Meer Bewegen voor Ouderen' met een divers en uitgebreid aanbod voor senioren is door Wijkracht gecontinueerd.

We hebben de regelingen voor sportbijdrages voor minima actief gepromoot via verschillende kanalen en professionals.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting
Dit taakveld kent geen noemenswaardige afwijkingen.

Taakveld 5.2. Sportaccommodaties

Wat hebben we bereikt?

Ook dit jaar hebben we weer bereikt dat er een betaalbaar aanbod van sportaccommodaties is gerealiseerd dat aansluit bij de behoeften en mogelijkheden van de inwoners. De sportaccommodaties voldoen aan de eisen van NOC*NSF en de sportbonden.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

We hebben drie kunstgrasvoetbalvelden gerenoveerd op de velden van HVV Hengelo, BWO en sc Barbaros. Hierbij zijn maatregelen genomen om de verspreiding van rubber in de omgeving tegen te gaan. Zo zijn er kantplanken geplaatst en schoonlooproosters aangebracht. In 2019 hebben non-infill velden nog niet kunnen overtuigen. Twee in 2019 aangelegde non-infill velden elders in Nederland zijn inmiddels ingestrooid met infillmateriaal omdat verenigingen de velden te glad vonden. We blijven de ontwikkelingen rond non-infill velden monitoren.

Hockeyclub HCT heeft ervoor gekozen om de afgeschreven toplaag van een zandveld te vervangen door een (derde) waterveld. Hiervoor betaalt HCT een 100% kostprijsdekkende huur.

De pilot 'themahal' liep van september 2017 t/m september 2019. Het doel van de pilot was om de binnensportverenigingen beter te clusteren zodat verenigingen een 'thuishal' konden ervaren en de verenigingen elkaar beter konden versterken. De sportverenigingen geven aan dat ze de pilot themahal overwegend als positief hebben ervaren. Geen enkele vereniging wil de pilot terugdraaien.

De Enschedese gemeenteraad heeft in april 2019 in ruil voor kwijtschelding van vijf miljoen euro een motie aangenomen waarin FC Twente zo snel als mogelijk is met de jeugd en vrouwen van Hengelo terugkeert naar Enschede. Ook dient de gemeente Enschede gesprekken te voeren met FC Twente over verhuizing van het eerste elftal en de beloften naar Enschede. Wij hebben gesprekken gevoerd met FC Twente en de gemeente Enschede over deze situatie. Daarbij wordt Heracles Almelo ook belanghebbende wanneer zij gezamenlijk met FC Twente de voetbalacademie gaan voeren. Wij richten ons op de verlenging van de huur met FC Twente op korte termijn en de ontwikkeling van de talentonwikkeling op lange termijn. We zullen uw raad betrekken bij de ontwikkelingen op lange termijn.

Als gevolg van het vrijstellen van btw voor sport zijn de exploitatie en de investeringen in beginsel 21% duurder geworden. Het rijk compenseert hiervoor middels de 'SPUK (Regeling specifieke uitkering stimulering sport)'. Voor 2019 is aangegeven dat de compensatie voorlopig is vastgesteld op 82%. Hierdoor is er een onzekerheid van € 180.000 ontstaan waarvoor een voorziening is gevormd. Voor 2020 verwachten we dat er wel voor 100% wordt gecompenseerd via de 'SPUK"

HVV Hengelo zat financieel in zwaar weer. Dit werd mede veroorzaakt door een gemeentelijke geldlening. Herfinanciering van de lening bleek niet mogelijk. HVV Hengelo had als enige voetbalvereniging in de stad nog de gronden in eigen bezit. De gemeente heeft het bezit van de gronden overgekocht zodat HVV de lening kan aflossen en weer kan bouwen aan een sportieve toekomst. De gronden van voetbalverenigingen zijn hierdoor allemaal in gemeentelijk eigendom op de grond van TVO Beckum na.

Vanaf 2020 zijn de huurtarieven van gemeentelijke sportaccommodaties vastgesteld door het college middels een tarievenlijst sportaccommodaties. Deze lijst wordt gepubliceerd via de beleidsbegroting en vervangt de ‘verordening tarieven sportaccommodaties’. Dat betekent dat de verordening tarieven sportaccommodaties 2019 vervalt en wordt ingetrokken.

Het verhuursysteem van sportaccommodaties is gedigitaliseerd. Vanaf het sportseizoen 2020-2021 is dit systeem volledig geïmplementeerd in de verhuur. Hierdoor hebben gebruikers nog beter inzicht in de bezetting van sportaccommodaties en de reserveringen van hun vereniging. Huren wordt hierdoor gemakkelijker, sneller en beter inzichtelijk voor de gebruikers. Dit verhuursysteem is toegankelijk via de vernieuwde gemeentelijke website.

We laten sportinitiatieven waar mogelijk landen in de gemeentelijke accommodaties. Hier is onder meer de bijdrage aan de FBK games bij de begroting 2020-2023 op gericht. Voorbeelden van sportinitiatieven de landen in gemeentelijke sportaccommodaties zijn: De FBK-games, het Auni-toernooi en de dubbele mijl, de overijsselse zwemkampioenschappen, de long course challenge, het nk masters atletiek in 2020 en 2021 en het bid op de organisatie van de Special Olympics

Twentebad
In 2019 zijn enkele van de meest complexe onderdelen uit de hele renovatie gerealiseerd. Complex omdat de werkzaamheden de meest drukke publiekruimtes betroffen en omdat het bouwkundig en installatiekundig ingrijpend was.
De grote kleedruimtes zijn volledig aangepakt, inclusief een nieuw geïsoleerd dak. Het aantal gezins- en mindervalidencabines is meer dan verdubbeld. Er zijn extra mindervalidentoiletten gekomen. Alle douche- en toiletruimtes rond de baden zijn vernieuwd. Er is een nieuwe entree gebouwd die de bezoekersstromen beter aankan en die goed toegankelijk is voor mindervaliden en ouderen. Daarbij kwamen de brandinstallaties, muziekinstallaties, grote delen van de verlichting, alle bedieningspanelen, aankleding instructiebad, nieuwe personele ruimtes, kantoren en multifunctionele ruimtes, ook voor de verhuur.
Nagenoeg alle werkzaamheden worden in maart 2020 afgerond. Alleen rond het 25m wedstrijdbad is nog werk te verrichten en de coating van het instructiebad (garantie) hecht onvoldoende. Het is de bedoeling deze laatste werkzaamheden in de zomervakantie 2020 uit voeren.

In 2019 is een groot zonnepark op het dak van het 50m sportbad in gebruik genomen. Met 882 panelen wordt bijna het hele beschikbare dakoppervlak benut. Doel is in 2020 de trafo te vergroten om nog meer zonnepanelen te kunnen plaatsen.

Ondanks de overlast was 2019 één van de drukste jaren ooit voor het Twentebad. Ruim 470.000 bezoekers kwamen voor sport, ontspanning, zorg, recreatie, zwemles, schoolzwemmen of als enthousiast publiek. Met name de stijging van gezinsabonnementen was opvallend.

Wat zijn we blijven doen?

De Hengelose sportaccommodaties bestaan onder meer uit het Twentebad, het FBK stadion, 5 sporthallen, 14 gymzalen en 8 sportparken. Deze gemeentelijke accommodaties blijven betaalbaar voor inwoners doordat we ze tegen maatschappelijke tarieven verhuren aan Hengelose verenigingen en inwoners. Daarnaast verhuren we in de avonduren en weekenden ook een aantal sportaccommodaties die eigendom zijn van onderwijsinstellingen.

Wij houden onze sportaccommodaties aantoonbaar veilig, schoon en in goede staat van onderhoud conform de eisen van NOC*NSF en de sportbonden, mede door de inzet van Gildebor.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

5.20.3 Zwembaden (€ 276.000 nadeel)
Als gevolg van de verbouwing is het bezoek aan het Twentebad toegenomen, dit blijkt ook uit de uitgaven en inkomsten over 2019. De opbrengsten stegen met bijna € 400.000 tot € 2 miljoen. Hier staat tegenover dat de begrote kosten met ruim € 680.000 zijn overschreden. Deze kosten zitten onder andere eenmalige kosten die verband houden met de verbouwing.

• Niet verrekenbare B.T.W. a.g.v. de invoering van de Spuk € 50.000

• Kosten rechtszaken fase I en de glijbaan € 52.000

• Extra kosten exploitatie tijdens de verbouwing (schoonmaak, noodkleedkamers, extra uren grondzaken en hogere energielasten) € 122.000

• Als gevolg van de waarde toename van het zwembad een structureel te lage raming van de WOZ € 56.000.

Het jaarresultaat van het twentebad is voor ruim € 100.000 nadelig beinvloedt door tijdelijke personeelslasten die door het sector resultaat van de sector dienstverlening worden gecompenseerd.

5.20.4 Sportparken (€ 62.000 nadeel)
Het nadeel is voor € 34.000 veroorzaakt door kostprijsverhogende btw op onderhoud sportparken welke in het kader van de SPUK (Regeling specifieke uitkering stimulering sport) niet wordt gecompenseerd. Het resterende nadeel van € 28.000 betreft verschillende kleine posten.

Taakveld 5.3. Cultuurpresentatie, -productie en -participatie

Wat hebben we bereikt?

We hebben bereikt dat iedereen in Hengelo heeft kunnen genieten van kunst en cultuur; welke smaak of interesse ook. Afgelopen jaar is er in Hengelo een afwisselend kunst- en cultuuraanbod van goede kwaliteit gerealiseerd. En dan niet alleen om naar te kijken en te beleven, maar ook om zelf mee te doen en te leren.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019

Binnen het programmateam binnenstad is er vanuit de pijler Bruisende Binnenstad veel overleg geweest met het cluster cultuur. Daarnaast hebben we gezamenlijk gekeken naar de subsidie voor Hengelo Promotie en dan met name het onderdeel evenementen.

Wij hebben de kwaliteit van onze culturele kernvoorzieningen (Bibliotheek, Oyfo Kunst & Techniek, Metropool en Schouwburg) beoordeeld op basis van het Culturele Waardemodel. Daarbij is op gelijkwaardige wijze gekeken naar de inhoudelijke én maatschappelijke kwaliteit van de specifieke instelling. Samen met de instellingen zijn vooraf de criteria en indicatoren bepaald, die betrekking hebben op de programmering, het publieksbereik, de positie en de erkenning. Deze zijn samen met het profiel opgenomen in de subsidiebeschikkingen. Verlaat door de verschillende fusies heeft Oyfo Kunst & Techniek in 2019 ook alle benodigde stukken aangeleverd; we zijn gezamenlijk gekomen tot een set criteria en indicatoren, die voor Oyfo gaan gelden vanaf 2020. Met alle instellingen is in 2019 gesproken over de implementatie van het Culturele Waardemodel ten aanzien van de aanvraag, beoordeling en toekenning van de subsidies. Er is continu aandacht voor de toepassing in de praktijk.

In samenwerking met de gemeente Enschede hebben wij het bovenstedelijk poppodium Metropool gesubsidieerd. Conform de afspraken heeft Metropool in het voorjaar het meerjarenonderhoudsplan van de podiumtechniek gedeeld, welke heeft geresulteerd in een bijdrage uit de Kadernota (vormgegeven in een p.m. post). Conform de bestuurlijke afspraken bij de oprichting is het eerste operationele jaar van het bovenstedelijke poppodium geëvalueerd. Het evaluatierapport is samen met de besturen van Enschede en Metropool in oktober vastgesteld en vervolgens aangeboden aan de beide gemeenteraden. De raden hebben hiermee kennis kunnen nemen van de positieve resultaten van het poppodium. De resutaten qua programmering en bezoekersaantallen liggen voor op de prognoses en de impact voor de beide steden wordt daarin ook al meer zichtbaar. In het streven naar een duurzame culturele infrastructuur heeft dat bij Metropool geleid tot het ontvangen van energielabel A.

Het afgelopen jaar is er veelvuldig overleg geweest met de Schouwburg over de overdracht van het gebouw. Het is ingewikkelde materie en hierdoor heeft er in 2019 nog geen overdracht plaatsgevonden. De overeenkomsten hebben inmiddels de instemming van de Schouwburg en de gemeente, zodat in 2020 de afstemming met de belastingdienst kan plaatsvinden. In 2020 kan er verder het gesprek gevoerd worden over het concept van Theater van de Stad.

Met het besluit van de gemeenteraad (d.d. 29 januari 2019) m.b.t. het vergelijkend locatie-onderzoek voor huisvesting van Oyfo Kunst en Techniek op het Hazemeijercomplex is er een eind gekomen aan de zoektocht van Oyfo naar nieuwe huisvesting op één locatie. We hebben samen met Oyfo, Hazemeijer en Boei een vierpartijenovereenkomst ondertekend, waarin de verantwoordelijkheden, de verplichtingen over en weer, de kosten, de (financiële) inbreng van de partijen en de planning zijn vastgelegd. Oyfo en Boei zijn in 2019 gestart met de voorbereidende werkzaamheden.

In 2019 hebben wij de evaluatie van de Kunst - en Cultuurvisie 2014-2020 afgerond. Deze evaluatie is de eerste input voor de vernieuwing van onze cultuurvisie 2021-2024. Deze zal in 2020 worden uitgewerkt. Hiervoor zal de opdracht worden geformuleerd met daarin aandacht voor co-creatie, zodat onze partners betrokken worden bij de totstandkoming van deze visie. De onderdelen uit de evaluatie in samenhang met de aanvragen in de Kadernota nieuw beleid zullen hierin worden meegenomen.

De Commissie Beeldende Kunst en Vormgeving heeft de werking van het Aanjaagbudget BKV geëvalueerd. Als uitkomst hiervan is er een nieuwe Stimuleringsregeling BKV opgesteld. Deze regeling geldt voor 2020. Aanleiding was mede dat er weinig aanvragen waren ingediend in 2019 en er uiteindelijk maar 1 aanvraag positief advies heeft gekregen van de commissie.

We zijn een experiment aangegaan met het inzetten van cultuur als middel om maatschappelijke participatie en welzijn te bevorderen. Hiertoe hebben we een Combinatiefunctie Cultuurmakelaar ingesteld. Deze cultuurmakelaar heeft de opdracht gekregen om duurzame verbindingen te leggen tussen cultuuraanbieders, verschillende doelgroepen en onderwijs-, zorg- en welzijnsaanbieders. De invulling hiervan zal in 2020 verder uitgewerkt worden.

Wat zijn we blijven doen?

• Subsidiëren van Oyfo Kunst & Techniek, Schouwburg Hengelo, Bibliotheek en Poppodium Twente/Metropool (samen met de gemeente Enschede)

• Subsidiëren van amateurverenigingen

• Beheren en onderhouden gemeentelijk kunstbezit

• Subsidiëren van ateliers en beeldende kunst

• Financiering kunst- en cultuureducatie op scholen binnen het programma Cultuureducatie met Kwaliteit 2017-2020

• Subsidiëren van diverse culturele activiteiten zoals carillonbespelingen, 4 mei Herdenking en Koningsdag

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

5.30.3 Schouwburg Hengelo (€ 415.000 voordeel)
Vanaf 2018 is structureel € 416.000 geraamd voor het onderhoud van het pand van de schouwburg. Deze middelen mogen echter pas worden gebruikt op het moment dat aan de gestelde voorwaarden is voldaan, waaronder overdracht van het pand aan de gemeente (conform raadsbesluit). Bij de jaarrekening 2018 is besloten de niet bestede middelen te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve onderhoudswerkzaamheden schouwburg. Omdat overdracht ook in 2019 niet is gerealiseerd wordt bij de resultaatbestemming 2019 voorgesteld om de in 2019 ook niet bestede middelen van geïndexeerd € 418.000 te storten in de bestemmingsreserve. Het resterende verschil van € 3.000 nadelig wordt veroorzaakt door de toerekening van loonkosten.

5.30.6 Beeldende kunst (€ 72.000 voordeel)
Op de regeling aanjaagbudget beeldende kunst zijn in 2019 weinig aanvragen binnen gekomen voor programmering van beeldende kunst in Hengelo. Daarnaast heeft de commissie beeldende kunst een aantal aanvragen afgewezen, waardoor een aanzienlijk budget voor dit doel dus niet is ingezet in 2019.

Bij de vaststelling van de evaluatie cultuurvisie op 7 oktober 2019 hebben wij besloten om het aanjaagbudget 2019 in te zetten in 2019 en 2020. In de raadsvergadering in december heeft de raad gesproken over de inzet van deze middelen. Voorgesteld is om de middelen in te zetten om de periode tot de besluitvorming over de actualisatie cultuurvisie onderdeel beeldende kunst te overbruggen. De raad heeft daarom besloten de niet bestede middelen van € 54.000 over te hevelen naar 2020.

Het resterende voordeel van € 18.000 wordt veroorzaakt door de toerekening van loonkosten. Voor de analyse hiervan wordt verwezen naar programma 9.

Taakveld 5.4. Musea

Wat hebben we bereikt?

De Collectie Hengelo omvat al het (cultureel en industrieel) erfgoed dat een rechtstreekse relatie heeft met de geschiedenis van Hengelo. Verschillende onderdelen van de Collectie Hengelo zijn onder de loep genomen, met name de gemeentelijke kunstcollectie in verband met de verhuizing van de Gemeente van de Hazenweg naar het centrum.

Wij hebben samen met andere Twentse gemeenten en culturele instellingen gewerkt aan de uitvoering van het profiel van de stedelijke cultuurregio Twente. Dit biedt kansen als het gaat om het versterken van de culturele infrastructuur voor inwoners van Twente.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

Oyfo Techniekmuseum heeft in aanloop naar de verhuizing van Oyfo naar het Hazemijer-complex een collectieplan voor de museumstukken opgesteld, als ook een ontzamelplan. Ook zijn wij begonnen met het opschonen van onze beeldende kunstcollectie, in aanloop naar de verhuizing naar het stadhuis begin 2020. De gehele gemeentelijke kunstcollectie is overgebracht naar het stadhuis. Veel werken hebben hun plek gevonden aan de muren in het stadhuis. Het overige gedeelte is ondergebracht in het nieuwe depot in het stadhuis.

Met het besluit van de gemeenteraad (d.d. 29 januari 2019) mbt het vergelijkend locatie-onderzoek voor huisvesting van Oyfo Kunst& Techniek (waar onder Oyfo Techniekmuseum) op het Hazemeijercomplex is er een eind gekomen aan de zoektocht van Oyfo naar nieuwe huisvesting op één locatie. We hebben samen met Oyfo, Hazemeijer en Boei een vierpartijenovereenkomst ondertekend, waarin de verantwoordelijkheden, de verplichtingen over en weer, de kosten, de (financiële) inbreng van de partijen en de planning zijn vastgelegd. Oyfo is daarop in 2019 gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de verhuizing.

In 2019 is het cultuurprofiel voor Twente opgeleverd. Dit is tot stand gekomen door de samenwerking van alle 14 gemeenten en ondersteund door de regio en de provincie. De acties uit het plan zullen in 2020 verder worden uitgewerkt.

Wat zijn we blijven doen?

• Subsidiëren van Oyfo Kunst& Techniek (voorheen Muziekschool, CREA centrum voor Kunsteducatie en Techniekmuseum HEIM).

• Subsidiëren van Museum Hengelo, Historisch Archief Beckum en Historie Brandweer Hengelo.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

5.40.2 Overige musea (€ 32.000 voordeel)
Dit voordeel is ontstaan doordat onze eigen beschikbare (structurele) middelen voor het Cultuurprofiel Twente niet volledig zijn ingezet.

Taakveld 5.5. Cultureel erfgoed

Wat hebben we bereikt?

Samen met de Erfgoedcommissie en Stichting Erfgoed hebben we we erfgoed meer onder de aandacht gebracht van de Hengelose bevolking. Erfgoed krijgt intern en extern steeds meer betekenis. Historische panden en objecten worden zorgvuldig onderhouden en gerestaureerd.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

We hebben eigenaren van erfgoed geadviseerd en gestimuleerd om hun eigendom goed te onderhouden en te beheren.

De Cultuur Historische Waardenkaart Hengelo (CHWK) is voorzien van de Stolpersteine en de omschrijvingen van alle herdenkingsmonumenten.

Samen met bewoners rondom het Huys Hengelo, de werkgroep Archeologie van museum Hengelo en de stichting Erfgoed is gewerkt aan een ontwerp voor een abstracte weergave van de poort van Huys Hengelo. De realisatie volgt in 2020 en is onderdeel van het Kloas aan de brug Erfgoedfonds. Daarnaast zijn, op verzoek van vele bewoners van waardevolle panden, panden voorzien van schildjes met de tekst 'waardevol pand' (onderdeel van het Kloas aan de brug Erfgoedfonds).

Aan meerdere monumenten is onderhoud en restauratie gepleegd, ondersteund met een subsidie vanuit de gemeente. Zo ook voor panden in het Tuindorp en in de Binnenstad (o.a. middels financiële ondersteuning vanuit het Puienfonds).

We hebben gewerkt aan een omgevingsvisie Buitengebied waarin erfgoed goed verankerd is.

Er is subsidie aangevraagd om in 2020 met de kerkenvisie aan de slag te gaan.

Er is meegewerkt aan verkoop van twee waardevolle panden (Bataafse kamp en Paul Krugerstraat) waarbij erfgoed als wegingsfactor is meegenomen.

Wat zijn we blijven doen?

• Subsidiëren van restauraties van cultureel erfgoed, zoals monumentale panden, Tuindorp ’t Lansink, begraafplaatsen, herdenkingsmonumenten, studies voor herbestemming karakteristieke boerderijen en opstallen en communicatie/PR projecten gerelateerd aan erfgoed.

• Eigenaren adviseren op het gebied van restauratie, onderhoud en energiezuinigheid.

• Beleid maken en uitvoeren inzake erfgoed, archeologie en Cultuurhistorie

• Projecten op het gebied van erfgoed initiëren en tot uitvoering brengen

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

5.50.1 Monumentenzorg (€ 55.000 nadeel)
We hebben meer aandacht en inzet gehad voor waardevolle panden, restauratie van monumenten en de puien van panden in het kernwinkelgebied. Hiervoor is meer personele inzet gevraagd. Ook de aanloop naar het project om de poort van Huys Hengelo zichtbaar te maken heeft meer capaciteit gevraagd dan vooraf is ingeschat. Voor een nadere analyse van de loonkosten wordt verwezen naar programma 9.

Taakveld 5.6. Media

Wat hebben we bereikt?

In de huidige tijd van digitalisering en globalisering vinden wij het belangrijk dat iedere inwoner van Hengelo goed kan functioneren in onze complexe samenleving. Toegang hebben tot maatschappelijk relevante informatie is daarbij cruciaal. De bibliotheek en de lokale omroep vervullen daarin belangrijke functies.

De Lokale Omroep Hengelo (RTV Hengelo) ontvangt in de periode 2018-2020 een incidentele subsidie om met de extra inzet van 1 FTE een professionaliseringsslag van de organisatie te financieren en het parterschap in het Regionaal Media Centrum Twente (RMC Twente) invulling te geven.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

Om de bibliotheek toekomstbestendig te maken is er in 2019 een voorstel opgenomen in de kadernota. Op ons verzoek heeft de Bibliotheek de projectorganisatie van Bibliotheek op School en de behaalde resultaten toegelicht. Hierin is geconstateerd dat voor Hengelo het van toegevoegde waarde is om te blijven stimuleren dat alle basisschoolkinderen hier toegang hebben en dat een verlenging van de stimuleringsmaatregelen hier positief aan bijdraagt. Afgesproken is dat de structurele bekostiging van het project, vanaf 2022, in de komende twee jaar uitgewerkt moet worden met als uitgangspunt dat de samenwerkende partners Bibliotheek en de scholen de bekostiging dragen.

De Lokale Omroep Hengelo is partner binnen het RMC Twente, een samenwerkingsverband van vijf lokale omroepen die toewerken naar de vorming van een streekomroep Twente, conform de streekindeling door de stichting Nederlandse Publieke Omroepen (NLPO). Met de middelen is een professionele eindredacteur aangesteld, wat er toe heeft geleid dat de ontwikkelde infrastructuur draaiende gehouden kon worden en aangevuld kon worden met nieuwe vrijwilligers. Hiermee is een basis gelegd om de infrastructuur te verankeren en te verbreden met als doelstelling om op termijn de afhankelijkheid van de eindredacteur terug te dringen.

Het partnerschap in het RMC Twente heeft geresulteerd in het merk 1Twente. Vanuit het RMC Twente is gewerkt aan een streekbreed integraal vrijwilligersbeleid, wat sinds eind 2019 in de praktijk wordt gebracht door een gezamenlijke vrijwilligerscoördinator.

Wat zijn we blijven doen?

• Subsidiëren Bibliotheek Hengelo

• Subsidiëren RTV Hengelo

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

Dit taakveld kent geen noemenswaardige afwijkingen.

Taakveld 5.7. Openbaar groen en openlucht recreatie

Wat hebben we bereikt?

We hebben gewerkt aan een openbare ruimte die aantrekkelijk is voor bewoners en bezoekers. Een openbare ruimte die klaar is voor de toekomst en die door iedereen gebruikt kan worden.

Wat hebben we daarvoor gedaan in 2019?

We hebben de binnenstad aantrekkelijker gemaakt door extra groen en water aan te leggen.

De nieuwe Bomenverordening (2018) is in 2019 geëvalueerd. Deze verordening heeft een wezenlijke bijdrage geleverd aan de gewenste deregulering (ruim 60% minder vergunningen) zonder dat de groene uitstraling van de stad is aangetast. De raad is hierover per brief geinformeerd.

In het najaar is het eerste tiny forest aangelegd bij de Anninkschool. Een tiny forest is een dichtbegroeid bos ter grootte van een tennisbaan dat zorgt voor een groene impuls in de buurt. Een prachtige samenwerking tussen de school, de buurt, de gemeente en het IVN.

De gemeente stapt per 1 januari 2021 over naar een nieuwe onderhoudssystematiek, de KOR 2018. KOR staat voor Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte. De IBOR systematiek komt hiermee te vervallen. In de openbare ruimte zullen er voor bewoners geen merkbare verschillen zijn. De raad is hierover per brief geinformeerd.

Er zijn bijna 18.000 meldingen openbare ruimte afgehandeld (88% binnen normtijd). Nog nooit was het aantal meldingen zo hoog.

Ruim 2.400 meldingen gingen over de eikenprocessierups. De overlast was in 2019 - niet alleen in Hengelo - extreem. In februari is de raad via een Politieke Markt bijgepraat over de rups en de bestrijding. In de loop van het jaar zijn bewoners en raad zo goed mogelijk geinformeerd via berichten op de website, in de dag- en weekbladen en via de sociale media. In het najaar zijn de voorbereidingen getroffen voor de bestrijding in 2020. Ook zijn voorbereidingen getroffen voor een pilotproject met de Provincie Overijssel en de gemeente Enschede. De extra lasten (€75.000) die met de bestrijding in 2019 gemoeid gingen zijn vanuit het budget "onvoorzien" betaald.

De actualisatie van de Bijzondere Bomenlijst is onderhanden. Bewoners met een bijzondere boom in hun voor- of achtertuin zijn aangeschreven met het verzoek om hun boom op de particuliere bijzondere bomenlijst te laten plaatsen. In ruil hiervoor neemt de gemeente het onderhoud van de boom over. Een aantal bewoners heeft hier positief op gereageerd.

In de kadernota 2020 - 2023 heeft de raad besloten om de komende vier jaar extra geld beschikbaar te stellen om Hengelo te vergroenen. Dit gebeurt onder de noemer 'Van Grijs naar Groen'. Eerst is de wijk Woolde aan de beurt, daarna volgt de wijk Noord. De gemeenteraad is hierover per brief geinformeerd, en de bewoners van Woolde zijn inmiddels opgroepen om hun ideeen bij de gemeente kenbaar te maken.

2019 was het tweede achtereenvolgende extreem droge jaar. Dit heeft geleid tot aanzienlijke schade aan het openbare groen (gazons, heesters, vaste planten, bomen). Vooral op de begraafplaatsen is de schade (dode hagen) goed zichtbaar. De totale droogteschade is in kaart gebracht en in 2020 wordt duidelijk hoe hier mee om te gaan.

In 2019 is er samen met het bestuur van de Vrienden van het Weusthag gewerkt aan een nieuw, geactualiseerd convenant. Daarnaast zijn er door verschillende partijen en belanghebbenden in het Weusthagpark voorstellen voor nieuw beleid ingediend, welke door de Raad positief zijn ontvangen en waarvoor voor twee 2020 en 2021 extra middelen zijn toegekend. Echter wel met de voorwaarden dat er door de initiatiefnemers een samenhangende visie op het Weusthagpark wordt opgesteld waarbinnen de afzonderlijke voorstellen passen. Hiertoe is afgesproken dat de Vrienden van het Weusthag de regie voeren om te komen tot een samenhangende visie op het Weusthagpark, uiteraard in co-creatie met de gemeente. Dit zal in het eerste half jaar van 2020 zijn beslag krijgen.

Ook in het derde jaar van haar bestaan heeft Gildebor de gestelde doelstellingen weer behaald. De openbare ruimte voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen, de dienstverlening is op orde en ook de participatiedoelstelling is weer gerealiseerd. Punt van zorg is het teruglopend aantal WSW-ers. Aan het eind van 2019 bedroeg het aantal WSW- medewerkers 113 fte. Dat is 17 fte minder dan in bedrijfsplan was aangenomen. Desondanks is de SWB- Gildbor in 2019 in staat geweest om het te kort aan WSW-medewerkers niet alleen in mankracht (inzet) maar ook binnen de financiële kaders te compenseren.

Wat zijn we blijven doen?

• Wij maken van de stad een prettige woon- en leefomgeving. Wij zorgen voor voldoende, gevarieerd en goed onderhouden openbaar groen. Daarbij houden wij rekening met de verschillende gebruiks- en natuurfuncties en met toekomstige klimaatontwikkelingen.

• Samen met onze externe groenpartners stimuleren wij bewoners om ook tuinen groen te maken en te houden. Het lidmaatschap van de Stichting Steenbreek is met twee jaar verlengd t/m 2021.

• Twee maal per jaar overleggen wij met onze externe groenpartners tijdens de GroeneTafel. Het doel is om elkaar te informeren over actualiteiten op het gebied van groen inHengelo. Ook delen wij kennis en werken aan gezamenlijke groenprojecten en/of -activiteiten in Hengelo.

• Wij zorgen voor een gevarieerd aanbod van veilige speel- en ontmoetingsplekken, voor alle leeftijden en bevolkingsgroepen, in een goede spreiding over de wijken en buurten.

• Vrij spel is overal waar dat veilig kan in de openbare ruimte toegestaan (informeel spelen).

• De duurzame vervangingen van speelvoorzieningen die aan het einde van hun levensduur zijn lopen op schema. Het gaat om gemiddeld 18 speelplekken per jaar. Daarnaast wordt uitvoering gegeven aan het Meerjarenplan Duurzaam spelen.

• De kinderboerderij geeft bewoners en bezoekers de mogelijkheid om te ontspannen, te recreëren en in contact te komen met dieren en planten.

• De stad wordt onderhouden volgens de vastgestelde beeldkwaliteitsnormen.

• Subsidiëren van recreatieparken in regionaal verband.

• We blijven actief bijdragen aan de verbetering van de leefomstandigheden van bijen en andere insecten, zoals afgesproken in het Bijenconvenant.

• We streven naar meer biodiversiteit, o.a. door ecologisch beheer van bermen en graslanden en variatie in beplantingen.

• Wij blijven maatregelen nemen om water langer vast te houden in het gebied, o.a. door afkoppelen en de genoemde vergroening van tuinen en groene daken.

Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting

5.70.2 Openbaar groen (€ 39.000 voordeel)
We hebben meer aandacht gehad voor “Groen” waardoor er meer is uitgegeven aan loon- en inhuurkosten (€ 84.000). Voor een nadere analyse wordt verwezen naar programma 9. Ook hebben we meer uitgegeven aan beheer en onderhoud (rooien, aanplanten en groenrenovatie) van snippergroen (nadeel € 73.000). Hier staan aan de inkomstenkant hogere dan begrote grondopbrengsten uit verkoop snippergroen (voordeel € 139.000) tegenover. Daarnaast zijn er hogere inkomsten van derden met betrekking tot bomencompensatie vanuit de bomenverordening (€57.000). Dit laatste bedrag is gestort in de Reserve Bomenverordening.

5.70.7 Speelvoorzieningen (€ 125.000 voordeel)
We hebben € 55.000 minder uitgegeven aan loonkosten. Voor een nadere analyse wordt verwezen naar programma 9. De focus heeft in dit jaar meer gelegen op investering in vervanging en nieuwe inrichting van duurzame speelplekken dan op onderhoud. Daardoor zijn de onderhoudslasten lager dan begroot en de kapitaallasten iets hoger dan begroot (voordeel € 81.000). Overige effecten hebben een nadelig effect van € 11.000.