Overzicht belangrijkste risico's

In de tabel staan de belangrijkste risico's die van invloed zijn op het weerstandsvermogen zoals voor het jaar 2022 zijn geïdentificeerd. Daarbij zijn de risico's voor het weerstandsvermogen opnieuw geactualiseerd. Dat betekent dat er een aantal risico's staan die gedurende het jaar lager is geworden, waarop we terugkijken en er staan risico's bij die zijn opgekomen.

Ten aanzien van Grondexploitaties wordt verwezen naar de paragraaf 'grondbeleid'. Het risico met de meeste impact hierop is nieuwe regelgeving over stikstof en poly- en perfluoroalkylstof (PFAS). We zien een nieuw risico als gevolg van het DIDAM-arrest, deze is nog niet concreet maar we monitoren de ontwikkelingen.

Binnen het sociaal domein blijft de compensatie aan de inkomstenkant vanuit het Rijk de grootste onzekere factor. Waar we eerder uitgingen van toekomstig extra inkomsten voor Jeugdzorg vanuit de onderzoeken van onder meer AEF, heeft het Rijk aangegeven dat er rijksmaatregelen komen die uiteindelijk moeten leiden tot minder gemeentelijke uitgaven (Hervormingsagenda Jeugd). Deze is er echter nog altijd niet. Wij werken wel verder aan onze eigen maatregelen in onze eigen invloedssfeer. Het meten van effectiviteit van de maatregelen in Hengelo in het sociaal domein is een belangrijk aandachtspunt bij de uitvoering van het transformatieplan. Onvoldoende effectiviteit van de interventies blijft namelijk een risico.

Het risico op wachtlijsten voor ondersteuning is toegenomen vanwege personeelstekort in de gehele zorgsector. We zien daarnaast een risico op hogere investeringskosten voor de uitvoering van onze wettelijke taak en het toekomstbestendig en duurzaam maken van onderwijshuisvesting bij het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs. En als laatste het risico dat het budget van schuldhulpverlening onvoldoende is om alle inwoners te ondersteunen die vanwege inflatie en hoge energiekosten in de problemen komen.

Hart van Zuid is een gebied in ontwikkeling. Het gebied bestaat uit diverse deelprojecten die elke hun eigen specifieke risico's en uitdagingen hebben. Op onderdelen zien we een positieve ontwikkeling van het gebied. Zo is o.a. van Wijnen gestart met verdere ontwikkelingen. Punt van zorgen zijn de ontwikkelingen in de markt. We zien dat ontwikkelaars op de rem trappen bij ontwikkelingen. Dit kan tot vertraging leiden in de gewenste ontwikkeling. Dit kan als gevolg hebben dat we niet kunnenvoldoen aan de voorwaarden die zijn gesteld aan de woningbouw impuls. Er lopen (landelijke) gesprekken om de subsidievoorwaarden te versoepelen.

De herinrichting van het marktplein in de binnenstad is nagenoeg gereed. Daarnaast zien we door marktomstandigheden, (gestegen rente, toenemende onzekerheid, gestegen bouwkosten) dat ontwikkelaars afhaken of op de rem trappen. Dit leidt tot vertraging van onder ander het V&D pand en de horecawand. De gewenste positieve kwaliteitsimpulsen laten hierdoor langer op zich wachten. Daarnaast zien we binnen het project Lange wemen risico's waarvoor continue aandacht noodzakelijk is.

De gemeente Hengelo wordt mede door digitalisering en hybride werken steeds afhankelijker van de kwaliteit van haar IT-omgeving en informatieveiligheid. Hierdoor is het risicoprofiel op dit onderdeel toegenomen. Hackers liggen op de loer. De impact van een hack of uitvallen van ICT systemen is groot. De dienstverlening van Hengelo (ook Oldenzaal, Haaksbergen en verbonden partijen) is in grote mate afhankelijk van de IT-omgeving. Het risico bestaat dat enkele uren, dagen of zelf weken er geen toegang is tot de gemeente digitale omgeving. Dit met financiële, bestuurlijke en maatschappelijke gevolgen. Hengelo investeertcontinu in de verbetering van haar IT-omgeving en informatieveiligheid.

Afgelopen jaar hebben we grote stappen gezet met betrekking tot de komst van de Omgevingswet. Om de kans van slagen zo groot mogelijk te maken moeten er nog een aantal acties worden uitgevoerd. Waarbij we deels afhankelijk zijn van derde partijen. De belangrijkste risico's zijn de aansluiting op de DSO, het landelijke systeem. En het verminderen van inkomsten uit leges. Dat komt doordat toezichthoudende taken niet langer bij de gemeente liggen en doordat er meer algemene regels komen waardoor het aantal vergunningsplichtige activiteiten verminderen.

Duurzaamheid is een belangrijk thema nu en in de toekomst. Het risico dat we hierbij zien is dat de lokale of (inter)nationale doelstellingen bijvoorbeeld de energietransitie niet of onvoldoende behaald worden. We zien het risico op onvoldoende draagvlak voor besluiten ten aanzien van de energietransitie, maar ook het risico op onvoldoende financiering vanuit het rijk. Gezien de maatschappelijke belangen en de ambiteuze doelstellingen is het risicoprofiel op dit onderdeel toegenomen.

Het risico Energiearmoede is toegenomen in 2022. Hengelo kent regelingen voor inwoners en organisaties die met te hoge energiekosten te maken krijgen. Het is een risico dat de verduurzaming van huisvesting voor doelgroepen of organisaties niet te bekostigen is of te lang duurt, waardoor energiearmoede een langdurig risico is.

Het risico met betrekking tot het niet volgen van de wettelijke eisen EU aanbesteden bij in inkoop is afgenomen afgelopen jaren. We hebben de weg vooruit ingeslagen. Wel zien we in het proces van inkoop mogelijkheden tot verbetering. Het verbeterpotentieel zit voornamelijk in het zakelijk partnerschap en contractmanagement vanuit de gemeente. Dat zien we niet alleen terug bij inkoop, maar ook bij verstrekte subsidies en samenwerkingsverbanden. Het risico is dat we hierbij de overeengekomen doelstellingen onvoldoende monitoren en niet tijdig bijsturen. Waardoor we niet krijgen waarvoor we betaald hebben.

In de organisatie zien we een risico vanwege de krapte op de arbeidsmarkt in combinatie tot een toenemend aantal taken bij de gemeente. We zien dat vacatures moeilijker in te vullen zijn en dat de uitvoeringscapaciteit onder druk staat bij het uitvoeren van taken. Dat heeft effect op de inhuurkosten, maar ook op vertraging bij de uitvoering van projecten en kan ten kosten gaan van kwaliteit bij uitvoering van nieuwe taken.

In 2020 heeft de Gemeente Haaksbergen besloten om de Business Case 'versterken bedrijfsvoering' verder uit te werken. In 2021 is duidelijk geworden dat de Gemeente Haaksbergen en Hengelo alleen op het gebied van ICT dienstverlening gaan samenwerken. Per 2022 wordt de ICT dienstverlening van Haaksbergen verzorgd door Hengelo. Het is onderdeel geworden van de reguliere bedrijfsvoering en wordt daarom niet meer als apart thema benoemd in de risicoparagraaf.

In 2020 is Corona als 'thema' toegevoegd waarbij het risicoprofiel is bepaald. In de loop van 2021 zijn we steeds meer te weten gekomen over corona en de mogelijke gevolgen. In 2022 zijn er geen nieuwe maatregelen meer geweest die risico's met zich meebrachten. Omdat we meer inzicht hebben gekregen in de gevolgen van corona is het merendeel van de risico's verwerkt in de begroting, daarmee vervalt het thema als vast onderdeel voor het risicomanagement en weerstandsvermogen.

Onderstaande cirkeldiagram geeft de verdeling van de risico's per thema weer.