Inleiding

Beste Hengeloër,

Voor u ligt het jaarverslag van 2022 van de gemeente Hengelo. Met dit jaarverslag leggen wij, het college van burgemeester en wethouders, verantwoording af over de behaalde inhoudelijke resultaten en de besteding van de bijbehorende middelen. Dit is het eerste jaarverslag wat gaat over een deel van de periode van het huidige college.

In 2022 kwamen we, na twee jaar, eindelijk uit de greep van het coronavirus, maar begin dit jaar brak de oorlog in Oekraïne uit. Deze oorlog heeft enorme impact, wereldwijd en in Nederland. Zo kwam er een grote vluchtelingenstroom op gang en droegen we ook in Hengelo ons steentje bij aan de opvang van vluchtelingen. We organiseerden daarvoor huisvesting in het oude Stadskantoor aan de Hazenweg en in de Nijverheid. Ook zorgden we voor juiste registratie, toekenning van leefgeld, toegang tot noodzakelijke zorg en onderwijs en het wegwijs maken en begeleiden van vluchtelingen binnen de gemeente. De solidariteit die vanuit de stad naar voren kwam, was hartverwarmend. Mensen brachten kleding, meubels, speelgoed en allerlei huishoudelijke apparatuur naar de opvanglocaties. Ze meldden zich aan als vrijwilliger en sommigen stelden zelfs hun huis open voor de ontheemden. We zagen Hengelo op haar best in een moeilijke tijd.

Sinds de oorlog in Oekraïne is er ook sprake van een ongekend hoge inflatie en zagen we breed energiearmoede ontstaan. We voelen dit allemaal in onze portemonnee, maar voor inwoners die het al niet zo breed hadden, komt dit extra hard aan. Dit geldt uiteraard ook voor onze verenigingen en stichtingen. Het is een uitdagend vraagstuk dat ons ook de komende tijd bezig blijft houden. Wij hebben inwoners en instellingen in 2022 met landelijke en lokale regelingen en oplossingen ondersteund.

Het omgaan met de gevolgen van deze oorlog, samen met alle nieuwe taken die de afgelopen jaren op ons afkwamen, is een flinke uitdaging. De ambtelijke organisatie heeft zich hierin wendbaar en veerkrachtig opgesteld. We zijn hier trots op. Wel was ook bij ons de krapte op de arbeidsmarkt voelbaar. We kregen meer taken – al dan niet tijdelijk – met in veel gevallen extra middelen voor de uitvoering daarvan. Het bleek ondanks de extra inspanningen niet altijd mogelijk om hiervoor het benodigd personeel aan te trekken. Dat is opgevangen door enerzijds de bestaande capaciteit en anderzijds door keuzes te maken in de prioritering van werkzaamheden. Ook dit vindt u terug in dit jaarverslag.

Het jaar in vogelvlucht

We hebben dit jaar een eerste stap gezet om de langjarige koers van de gemeente, diverse externe trends en ontwikkelingen, inhoudelijke ambities uit het collegeprogramma, het(participatieve) proces en de financiële randvoorwaarden en kaders bij elkaar te brengen. We bouwen hiermee aan een Strategische Agenda. Wat we hierin in 2022 al hebben gedaan en bereikt vindt u in het kort in deze inleiding en uitgebreider in hoofdstuk 5.1.

Voor inwoners is een toegankelijke overheid erg belangrijk. Vandaar dat we ook in Hengelo onze dienstverlening regelmatig onder de loep nemen en daarin kijken naar "de inwoner centraal". We hebben in 2022 gekeken naar de openingstijden van de publieksbalies en het werken op afspraak. En we zijn een proef gestart om op drie ochtenden zonder afspraak binnen te lopen voor een reisdocument. We zetten erop in om inwoners meer te betrekken bij de ontwikkeling van beleid. Hiervoor is met inwoners, gemeenteraad college en ambtelijke organisatie een denkkader opgesteld en in gebruik genomen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het proces rondom het mobiliteitsplan.

Het college zet in op het behoud én versterken van leefbare wijken. Daarbij staan ontmoeten en goede voorzieningen voorop. In 2022 hebben we een mooie stap gezet met de Wijkhuyzen van Wijkracht. Een Wijkhuys is een plek om te ontmoeten, ontspannen, en ontwikkelen en een zorgvraag stellen. Waar mensen samenkomen en activiteiten plaatsvinden. De Wijkhuyzen zijn vrij toegankelijk en gevestigd in de Hasseler Es, Nijverheid en Weidedorp.

Vergelijk je de binnenstad van nu met die van zo’n vijf jaar geleden, dan herken je een groot deel van het centrum nauwelijks meer. Op veel plekken is de openbare ruimte de afgelopen jaren opnieuw ingericht: sfeervoller, groener en duurzamer. We werken gericht aan toekomstbestendige stedelijke ontwikkeling. In januari 2022 startte de herinrichting van het kernwinkelgebied en het marktplein. De werkzaamheden in de Nieuwstraat, Molenstraat, Brinkstraat en de Telgen zijn afgerond en tonen een aantrekkelijk straatbeeld. Het marktplein is in het voorjaar van 2023 aan de stad teruggegeven. De gemeente gaat in de binnenstad door op de ingeslagen weg. Nieuwe plannen voor De Wetstraat en omgeving en de nieuwe invulling voor het gebied waar recent de Lambertuspassage is gesloopt, liggen al klaar.

Het afgelopen jaar is er in Hart van Zuid hard gewerkt om dit historische en industriële gebied een nieuwe toekomst te geven. Met respect voor het verleden is Hart van Zuid opnieuw ingericht, en een deel van het braakliggende terrein aan de Laan Hart van Zuid is omgetoverd tot de creatieve broedplaats Oogst. Verder is er achter de schermen hard gewerkt aan allerlei bouwplannen, waarvan we in 2023 de resultaten gaan zien. Zo gaat er gebouwd worden op de Appendage, wordt er gestart met de bouw van studio’s en appartementen in de voormalige Hofstede MTS en verrijst er een iconisch gebouw aan het Dikkersplein.

Voor een toekomstbestendig sociaal domein, zowel inhoudelijk als financieel, gaan we het anders organiseren. We hebben dit jaar het plan daarvoor vastgesteld. Het sociaal domein gaat over jeugdhulp, Wmo en de uitvoering van de Participatiewet. De komende jaren gaat hierin het een en ander veranderen. In 2022 is met de gemeenteraad, de adviesraad en de cliëntenraad gesproken en de uitkomsten hiervan zijn meegenomen in het in oktober vastgestelde Transformatieplan. Dit plan wordt de komende tijd gefaseerd uitgevoerd.

In 2050 willen we fossielvrij zijn en dus alleen gebruik maken van energie die duurzaam is opgewekt. We werken daarmee aan draagvlak voor duurzame inrichting. In februari 2022 heeft de gemeenteraad het Omgevingsprogramma Nieuwe Energie vastgesteld. Daarin staat de Hengelose aanpak om duurzame energie op te wekken via wind en zon. Het eerste project is al in voorbereiding. Dat is zonneveld Boeldershoek. Ook de Transitievisie Warmte was eind 2022 bijna klaar. Hierin staat hoe we in 2050 alle Hengelose woningen van het aardgas willen krijgen. Eind 2022 hebben we een plan vastgesteld waarin staat hoe we inwoners gaan helpen met isoleren en energie besparen. Zo geven de wooncoaches van Hengelo Energie gratis advies over isoleren en besparen. Daarnaast kunnen zij ook adviseren over de aanschaf van een warmtepomp of zonnepanelen.

Financiën

Dan de cijfers: we sluiten het jaar af met een positief resultaat van € 13,1 miljoen na verwerking van voorgestelde resultaatbestemming. We zien dat dit vooral komt door incidentele voordelen en grilligheid in inkomsten die we ontvangen van het Rijk. We bouwen ruim voldoende reserves op om in te spelen op acute situaties maar hebben, net als andere gemeenten, nog grote financiële uitdagingen voor ons liggen op de lange termijn, en in het bijzonder vanaf 2027. De druk op onze structurele begroting is daarmee nog altijd hoog.

Eind 2022 is de werkelijke stand van de algemene reserve, exclusief te bestemmen resultaat 2022, bijna € 53,4 miljoen, wat boven het gewenste minimale niveau is op basis van onze Beleidsnota Integraal Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2023-2027. Toch moeten we als stadsbestuur alert blijven, want er liggen nog grote uitdagingen voor ons die veel vragen van ons én onze inwoners.

Net als in zoveel Hengelose gezinnen en ondernemingen is het met de grote opgaven die voor ons liggen extra belangrijk dat ons ‘huishoudboekje’ op orde is en blijft. We zullen daarom ook in 2023 ambitieuze, maar realistische keuzes maken. Zo investeren we blijvend in een duurzame, sociale, economisch veerkrachtige en aantrekkelijke stad.

We blijven samen de schouders eronder zetten!

Met vriendelijke groet,

Burgemeester en wethouders van de gemeente Hengelo